چکیده:
حاکمیت ساسانیان بر سوریه در دوران خسرو پرویز(۶۲۸- ۶۰۴ م) یکی از موضوعات بحثشده بین پژوهشگران تاریخ باستان در طول صد سال گذشته بوده است. بسیاری از آنان دوران فرمانروایی ساسانیان بر سوریه در زمان خسرو پرویز را دورۀ فروپاشی نهادها و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی سرزمین سوریه میدانند و آن را بسیار منفی و مخرب معرفی کردهاند. در این مقاله تلاش شد برخلاف نظر رایج و بر اساس شواهد تاریخی و با استفاده از منابع نوشتاری و دادههای باستانشناسی نشان داده شود که فرمانروایی ساسانیان بر سوریه سبب فروپاشی ساختارهای اداری، اجتماعیفرهنگی و اقتصادی این سرزمین نشد و ساختارهای پیشین با مختصر تغییرات ادامه پیدا کرد. ساسانیان با سلطۀ نظامی بر این سرزمین، ساختار اداری و نظم پیشین را با اندکی تغییرات دوباره سازماندهی کردند. هر چند آنان مدیریت سیاسی و نظامی را خود بر عهده گرفتند، مدیریت مالی و مدنی این سرزمین همچنان در کنترل اشراف محلی شهری و رهبران دینی باقی ماند. این پژوهش بهگونۀ توصیفیتحلیلی و با استفاده از شیوۀ پژوهشهای تاریخی انجام گرفته است.
Sassanids' rule over Syria during the reign of Khosrow Parviz (604-628 AD) has been discussed by scholars of ancient history over the past hundred years. Many of them believed that the Sassanids' rule in Syria ended the collapse of social and economic institutions and structures of the Syrian land during the time of Khosrow Parviz and have described it as very negative and destructive. In this article, it has been tried to show that on contrary to the common opinion and based on historical evidence and using written sources and archaeological data to show that the Sassanids' rule in Syria did not cause the collapse of the administrative, socio-cultural and economic structures of this land, but the previous structures with slight changes continued in this period. It seems after military domination over this land, the Sassanids re-organized the previous administrative structure and order with a few changes, although they took over the political and military management, but, the financial and civil management of the land remained under the control of local urban aristocrats and religious leaders. By using the method of historical research, it has been done descriptively-analytically.
خلاصه ماشینی:
از جملة مهم ترین این منابع ، می توان به مقالة «وضعیت و نقـش سیاسـی یهودیـان در روزگار خسرو پرویز» اثر روزبه زرین کوب و جمشید قهرمانی ، اشاره کـرد کـه در آن تنهـا بـه زندگی یهودیان در دورة خسرو پرویز به صورت عام پرداخته شده است یا می تـوان بـه کتـاب ایران و بیزانس در سدههای ششم و هفتم میلادی اثر نینا پیگولفسکایا نیز کتاب Defenders and enemies of the true cross: The Sasanian Conquest of Jerusalem in ؛ and Byzantine Ideology of Anti-Persian Warfare ٦١٤ مقالة یوری ستیانوف تحت عنوان Introduction: Greater Syria in the Seventh Century: Context and Background و اثر ژوهن هالدون اشاره کرد که هر یک به صورت کلی به ابعاد خاصـی از منازعـات ایـران و بیزانس در سوریه اشاره کرده اند.
حضور ساسانیان در سوریه در دورة خسرو پرویـز بـر اسـاس گـزارش هـای تـاریخی و کاوش های باستان شناسی در بعضی از منابع تاریخی کهن به حملات ویرانگرانـة ساسـانیان بـه سـوریه در دورة خـسرو پرویز اشاره شده است که به عنوان مثال می توان از تئوفلیس از ادسا نام برد که وی نقل می کنـد سـپاهیان خـسرو پرویـز پـس از تـسخیر سـوریه اقـدام بـه تخریـب و غـارت سـرزمین هـای ســوریه از جملــه کلیــساهای ســوریه کردنــد و بــسیاری از مــردم را بــه قتــل رســاندند (٦٧-٦٦ :٢٠١١ ,Theophilus of Edessa).
(Avni, 2010: 35-48; Schick, 1995: 349-341) به هر حال ، یافته های باستان شناسی جدید در جنوب سوریه نشان مـی دهـد کـه تخریـب و ویرانی منتسب به دوران خسرو پرویز در این منطقه بـسیار اغـراق آمیـز بـوده و زنـدگی ماننـد گذشته ادامه داشته است (٢٦٨ :٢٠٠٠ ,Walmsley ;٢٦١-٢٥٨ :١٩٩٧ ,Foss).