چکیده:
برجام یکی از اتفاقات حقوقی و بین المللی مهم در تاریخ روابط بین الملل محسوب میشود. این توافق بین المللی که
نتیجه دوازده سال مذاکرات رسمی و فشرده بود، بین ایران و گروه ١+٥ در شهر وین منعقد شد. در پی امضای این سند،
قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت به تصویب رسید که براساس آن، کشورهای امضاکننده برجام، موظف به اجرای کامل
تعهدات مندرج در آن شدند. اما طولی نکشید که ریاست جمهوری جدید آمریکا دونالد ترامپ ناسازگاری خود با این
توافق را آشکار ساخت و از برجام خارج شد. از این رو این پژوهش در صدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که دلایل
خروج آمریکا از برجام چیست؟ در پاسخ به این پرسش با درنظرگرفتن سطوح مختلف تحلیل که برگرفته از رویکرد
رئالیسم نئوکلاسیک است، این فرضیه مورد آزمون قرار میگیرد که خروج ترامپ از برجام را میتوان در سطوح فردی:
ویژگیهای شخصیتی ترامپ، ملی: رویکرد یکجانبه گرایانه برآمده از دکترین ”نخست آمریکا” و سیستمی: حمایت از
متحدان منطقه ای و تحکیم موقعیت هژمونیک آمریکا مورد بررسی قرارداد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی -
تحلیلی بوده و روش گردآوری دادهها، کتابخانه ای و اینترنتی است. همچنین استفاده از نظریه رئالیسم نئوکلاسیک
برای بررسی علل خروج آمریکا از برجام، نوآوری پژوهش حاضر است
خلاصه ماشینی:
همانطور که با روي کار آمدن ترامپ ، تحول در سياست خارجي آمريکا يکي از موضوعهاي مهم قابل بررسي در حوزه پژوهشهاي دانش روابط بين الملل شده است و رئاليسم نئوکلاسيک قابليت تبيين اين موضوع را دارد.
يعني عليرغم تعيين کننده بودن نقش رئيس جمهور، همزمان رويکرد يکجانبه گرايانه وي، حمايت از متحدان منطقه اي و حفظ موقعيت هژمونيک بين المللي، در حوزه سياست خارجي آمريکا مورد تحليل قرارگرفته است پيشينه پژوهش باتوجه به اينکه موضوع مورد مطالعه مبحث جديدي در سطح روابط بين الملل بوده و همچنين بازه زماني کوتاه اين رخداد، بطور اختصاصي تا کنون منبع مستقلي در اين زمينه صورت نگرفته است .
از اينرو بعداز بچالش کشيدن برجام از سوي دونالد ترامپ ، فدريکا موگريني ١، مسئول وقت سياست خارجي اتحاديه اروپا که خود در کانون مذاکرات هسته اي قرار داشت ، به دفاع از اين توافق برخاست (حاجي مينه و صالحي، ١٣٩٧: ٢٢٨).
بطورکلي متحدان ايالات متحده ، اسرائيل و عربستان در کنار لابي گسترده و متغيرهاي ثانويه ديگر زمينه ساز خروج آمريکا از برجام گرديدند تحکيم موقعيت هژمونيک بين المللي آمريکا يکي ديگر از مولفه هاي تأثير گذار بر سياست خارجي آمريکا، که سبب خروج دونالد ترامپ از برجام شد، برتري جويي، حفظ موقعيت هژمونيک آمريکا و بازگردان جايگاه آن است که در سلسله مراتب نظام بين الملل و عوامل سيستميک در قالب رئاليسم نئوکلاسيک قابل بررسي است .