چکیده:
شاعران از دیرباز برای انتقال معانی و مضامین مورد نظر خود با توجه به میزان آگاهیشان، اصطلاحات و عناصر گوناگون را به خدمت گرفتهاند. این کاربرد گاه شعر آنان را به سمت دشواری، دیرفهمی و خودنمایی سوق داده و گاه به زیبایی و غنای ادبی آن افزوده است.اخوان ثالث از شاعران بزرگ معاصر است. شعر او آگاهی بخش است و این آگاهی محصول مطالعه، دانش و تخصص اوست. موسیقی یکی از هنرهایی است که اخوان ثالث آن را نیک میدانسته است. او در بسیاری از اشعارش به سازها و اصطلاحات موسیقی اشاره میکند و گاه موسیقی را دستمایۀ پرورش صور خیال شعر خود میکند. پرسش اصلی این پژوهش این است که آیا اخوان ثالث رویکردی شاعرانه به سازها و اصطلاحات موسیقی داشته است؟این مقاله در نظر دارد تا به روش آماری توصیفی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای به استخراج سازها و اصطلاحات موسیقایی در شعر شهریار و ابتهاج بپردازند و کاربرد شاعرانۀ سازها و اصطلاحات موسیقی را با تمرکز بر صورخیال در شعر اخوان ثالث نشان دهد. بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که اخوان ثالث مفاهیم و معانی مورد نظر خود را با بهرهگیری از اصطلاحات موسیقی به خوبی منتقل کرده است و این کاربردها به شعر او اعتبار بخشیده است. ظرافتهایی که اخوان در بهرهگیریهای شاعرانه از سازها و اصطلاحات به کار میبرد، جانی تازه در کالبد کلام و واژگان موسیقایی دمیده است. شاهد این مدعا مضامین و تصاویری است که در شعر «آواز چگور» خلق کرده است. صور خیالی که با استفاده از سازها و اصطلاحات موسیقی در شعر او پرداخته شده،طبیعی، رسا و سرشار از پویایی است. اخوان ثالث هرجا اصطلاحی موسیقایی را با صورخیال همراه کرده، معنایی فراتر از معنای قاموسی آن، پدید آورده و به آن اصطلاح تشخص داده است.
Poets have long used various terms and elements to convey their meanings and themes according to their level of knowledge. This application has sometimes led their poetry to difficulty, misunderstanding and ostentation, and sometimes has led to its beauty and literary richness.
Akhavan Sales is one of the great contemporary poets. His poetry is informative and this awareness is the product of his study, his knowledge and expertise. Music is one of the arts the Akhavan Sales has called it. In many of his poems, he refers to musical instruments and expressions of music, sometimes making music a livelier for his poetic imagery.
The main question of this research is whether Akhavan Sales had a poetic approach to musical instruments and terms?
The purpose of this research is to investigate the imaginary imagery in the musical usage of the terms, words and instruments of Akhavan Sales poetry. Studies have shown that Akhavan Sales has well-conceived meanings and concepts with the use of the terms of music, and these applications have given credence to his poetry. In this research, the author has extracted and reviewed abstracts containing the terms of music. These verses are important from the point of view of imagination and poetic point of view. This research shows that the subtleties that the Brotherhood uses in its poetic use of instruments and terms have breathed new life into the body of words and musical words. Evidence of this claim is the themes and images he has created in the poem "Avaz Chegor". The imaginary forms used in his poetry using musical instruments and terms are natural, expressive and full of dynamism. Wherever Akhavan Sales has combined a musical term with imaginary, it has created a meaning beyond its lexical meaning and identified it with that term.
خلاصه ماشینی:
بررسي هاي صورت گرفته نشان مي دهد که اخوان ثالث مفاهيم و معاني مورد نظر خود را با بهره گيري از اصطلاحات موسيقي به خوبي منتقل کرده است و اين کاربردها به شعر او اعتبار بخشيده است .
موسيقي يکي از هنرهايي بود که اخوان آن را به شکل نظري و عملي مي دانست و اين دانش موسيقايي به شعر او راه يافته است بررسي کاربردهاي شاعرانۀ اصطلاحات و سازهاي موسيقي از منظر صور خيال در شعر شاعران ، علاوه بر شناخت بيشتر شعر و انديشۀ شاعر، ظرفيت هاي زباني شعر ايشان را نيز بر ما آشکارتر خواهدساخت .
در ابيات زير از مولانا، وجه ايهامي واژه هاي موسيقايي «چنگ » و «قانون » مورد توجه قرار گرفته است : بزن تو چنگ در قانون شرطش سماع دلکش اوتار مي بين (مولوي ، ١٣٧٨، ج ٤: ١٧٦) چه چنگ درزده اي در جهان و قانونش ؟ که از وراي فلک ، زهرة قوانيني (مولوي ، ١٣٧٨، ج ٦: ٢٧٢) کاربرد شاعرانۀ سازها و اصطلاحات موسيقي در شعر مهدي اخوان ثالث با تأکيد بر صور خيال : تشبيه همانند کردن چيزي به چيز ديگر يا برقرار کردن ارتباط و همانندي ميان دو چيز را تشبيه گويند.
در بيت ميان «زير» و «دريدن » و «بم » و «رفو کردن » لف و نشر برقرار است : من زير و بم شنيده ام از اين جهان بسي زير و بم تو مي درد و مي کند رفو ((اخوان ثالث ، ١٣٩٥، ج ٢: ١٤١٧) حس آميزي شاعران تجربه هاي خود را از جهان در شعر جلوه مي دهند.