چکیده:
اثیرالدین اومانی از شاعران قرن ششم وهفتم هجری است. تنها اثر برجای مانده از وی، دیوان اوست که شامل قصاید، غزلیات، قطعات، رباعیات و ترکیببندها میشود.در شعر این شاعر پیوندی میان سبکهای خراسانی و عراقی دیده میشود و بهدلیل شمول آن بر الفاظ، اصطلاحات، کنایات و تعبیرات رایج عهد شاعر و نیز وجود اشارات تاریخی و ادبی فراوان، دقّت بیشتر در نقل دیوان مذکور، ضروری به نظر میرسید. تصحیح دیواناثیرالدین اومانی در سال 1390 از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشرگردیده است و پژوهش حاضر بر اساس روش التقاطی، به بررسی و نقد اشکالات و سهوهای تصحیح نسخۀ مزبور میپردازد. با بررسی و تحلیل متن فوقبرمبنای رویکرد التقاطی، اشکالات و لغزشهایی در آن متن، آشکار میشود که بدین قرارند: عنوان ناقص دیوان چاپی، ترجیحات نادرست در نسخهبدلها، اغلاط نگارشی و املایی و رسمالخطّی، لغزش در ارجاعها، اشتباهات علمی و لغزشهایی در فهرست منابع. از آنجا که هر نسخة خطی در حکم گنجینۀ ارزشمند فرهنگی و ادبی محسوب میشود بایسته است که برای حفظ اصالت این دیوان نیز اشکالات واردشده در تصحیح متن آن برطرف گردد.
Athir-o-ddin Omani is a poet of the sixth and seventh century AH. His only remaining work is the Divan, which includes poems, sonnets, ballade, ode, quatrain and tarkibband (literally composite-tie). The poet's poem is a link between Khorasani and Iraqi styles and because of its inclusion on the words, idioms, verses and interpretations of the poet's covenant, as well as the presence of numerous historical and literary references, it was necessary to pay more attention to the correction of the abovementioned court. Correction of the Divan of the Islamic Republic of Iran by the library, museum and documentation center of the Islamic Consultative Assembly in 2011. The present study, based on the eclectic method, reviews and criticizes the errors and omissions of the revised version. By examining and analyzing the text corrected based on the eclectic approach, the bugs and errors in that text reveal that they are The imperfect title of the Supreme Divan, incorrect prefixes in duplicates, typos and spelling mistakes, incorrect and incomplete references, scientific errors, and errors in the writing of internal and external references and the list of references. Since every version is a valuable cultural and literary treasure, the bugs to correct the text must be resolved in order to preserve the authenticity of the legacy. It is hoped that the findings of this study will be taken into consideration and that these shortcomings will be addressed in the next edition.
خلاصه ماشینی:
روش پژوهش مقالۀ حاضر با مقایسه و مقابلۀ نسخ خطی مورد استفادۀ مصححان و ضبط نهـایی آن هـا در متن چاپی، نکات به دست آمده را تقسیم بندی و ارائه کرده است و ساختار کلی نسخۀ چاپی مجلس شورای اسلامی، روش تصحیح و توضیحات مقدمـه را نقـد کـرده اسـت ، سپس ، با توجه به این که مصححان محترم در دیوان اثیر از روش التقاطی برای تصـحیح متن استفاده کرده اند، در بـسیاری از مـوارد بـه حاشیۀ دیوان رجوع شده اسـت و هرجـا که معنی بیت باتوجه به صورت موجود، نامناسب بوده ، بـا مراجعـه بـه نسـخه بـدل ها، کلمات یا عبارات مناسب تر را جایگزین کرده و نسخۀ چاپ شده بـه نقـد کشـیده شـده است .
اشکالات نگارشی و املایی با مطالعۀ کل دیوان ، فقط ٨ مورد اشاره به تخلص «اثیر» به چشم میخورد درحالیکه در سطر آخر صفحه ١٩ تخلص «اثیر» ٩ مرتبه ذکر شده اسـت و ایـن در حـالی اسـت کـه مصححان نیز در پاورقی شماره ٤ فقط به ٨ مورد از آن تخلص اشاره کرده اند: ای ز خرج کفت ، مجاهزکان کــرده بــا آفتــاب انبــازی (اومانی، ١٣٩٠: ٦٠٧) این بیت از انوری است و در تعلیقات قصاید اثیرالدین ذکر شده ؛ امـا بـه اشـتباه ، در همان تعلیقات میان حروف واژۀ «مجاهزکان » فاصله افتاده است .