چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی ساختهای ایدئولوژیکی زبان در روزنامههای فارسیزبان استان کردستان پرداخته است. دادههای پژوهش برگرفته از (250) متن در بازه زمانی آذر (1394) تا اواخر خرداد (1395) است که پیرامون انتخابات مجلس و تصویب لایحه تجاری مرزها است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است و با بهرهگیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی رویکرد تلفیقی فرکلاف و الگوی ون لیوون، متون روزنامهها را واکاوی کرده است. یافتههای بهدستآمده بیانگر آن است که با بررسی متون روزنامههای (سیروان، سوران، روژان، دیار کهن و هفتهنامه دهنگی کردستان) ساختهای ایدئولوژیکی زبان بهترتیب در روزنامه سوران با صراحت بیشتری بیان شده است و کمترین میزان پوشیدگی و رازگونگی را دارد که در راستای قدرت و با جریان حاکم بر جغرافیای سیاسی استان کردستان همسو است. روزنامه سیروان نیز همسو با ساختارهای قدرت گام برمیدارد و متون آن از صراحت کمتری برخوردار است و بنابراین بیشترین پوشیدگی و رازگونگی را دارد. روزنامه دهنگی کردستان و دیار کهن نیز نسبت به جریانات و جناحهای مجلس رویکردی بسیار منتقدانه دارند و روزنامة روژان نیز با تمرکز بر تصویب لایحة تجاری مناطق مرزی، سیاستهای نمایندگان مجلس را بهچالش میکشد.
The present study investigates analysis of ideological structures in Persian Language Newspapers in Kurdistan province. The data of this research is collected from these newspaper '250 texts about Iran's Parliament and approval of Free Trade Zones at the specified interval (November 2015 to May 2016). The research methodology is descriptive–analytic and it attempts to analyze the mentioned newspapers by using CDA based on Fairclough's approach and Van Leeuwen's model. The findings show that by examining the texts of newspapers (Sirvan, Soran, Rojan, Diarkohan and Dahngi Kurdistan), ideological structures are more explicit in Soran newspaper. They have the least amount of implicitness and mystification rate which is absolutely in favor of the main current dominant over the political geography of Kurdistan province. Sirvan is also perfectly in favor of the dominant events in the country and contains the most mystification. Dangi Kurdistan and Dyar Kohan have shown critical approaches toward some dominant currents and factions over Iran’s 10th parliament. Rojan focusing on approval of Free Trade Zones in Bane–Marivan, showed a different attitude toward the parliament's policies.
خلاصه ماشینی:
1557 ١- مقدّمه روزنامه ها که بخشي از رسانه هاي جمعي هستند، اطّلاعاتي را پيرامـون مسـائل و رويـدادهاي جامعـه در اختيار مخاطبان قرار ميدهند؛ امّا اين اطّلاع رساني هميشه به گونه اي نيست که بيطرفانه و بي نقـص ارائـه گردد؛ بلکه تنها بازنمودي از حقايق را در تيررس عموم قرار ميدهند که زيـر لـواي ايـدئولوژي خاصـي قرار دارد و اين ادّعا که متون خبري را بدون از سوگيري و غيـر جانبدارنـه مـيپنـدارد، در نگـاه تحليـل گفتمان انتقادي ادّعايي مردود است و به چالش کشيده ميشود (بيکـر١ و ديگـران ، ٢٠١٣: ١٧)؛ زيـرا ايـن رويکرد بدان باور است در جايي که مجادله و چالشي بر سر قدرت وجود داشته باشد، زبـان نيـز وجـود دارد و زبان تنها ابزاري براي ارتباط نيسـت ؛ بلکـه وسـيله اي بـراي مـديريت و اعمـال قـدرت ، تقويـت ساختارهاي اجتماعي و کنترل جامعه است (وداک و ماير٢، ٢٠٠٩: ٣٣).
A. Van Leeuwen فارسيزبان استان کردستان همچون (سيروان ، سوران ، ديارکهن ، روژان ، ده نگي کردستان ) را واکاوي کنـد و رابطه اين متون را در پيوند با جريان حاکم ؛ يعني ساختارهاي اجتماعي و سياسي مـورد کنـدوکاو قـرار دهد و نيز ازمنظر بيناگفتمانيت به تبيين شکاف هاي ايدئولوژيکي اين منـاطق بـا مرکزيـت بپـردازد؛ زيـرا بازتاب چنين فضايي در آينۀ مطبوعات وضعيت پرتنشي را براي گفتمان هاي رقيب پديد آورده است کـه هريک در پي تسلّط گفتماني خود بر آن هستند.