چکیده:
در گفتمان عمومی و سیاسی جوامع مختلف، اتباع خارجی مسئول جرایم مواد مخدر شناخته شده و بخش قابل توجهی از جمعیت کیفری مواد مخدر را تشکیل می دهند. در این پژوهش از رهگذر نظریاتی چون دغدغه های کانونی، بزهکار شرور/ قربانی، جانبداری درون گروهی و نظریۀ تهدید قومی، به صورت تطبیقی به بررسی تأثیر ملیت متهم بر کیفردهی و شدت آن در رویۀ عملی دادگاه ها پرداخته می شود. روش این پژوهش کیفی است. در این راستا، از روش مصاحبۀ عمیق با کنش گران قضایی، وکلا و مأموران ستاد مبارزه با مواد مخدر (جمعاً 15 نمونه) بهره گرفته شده است. همچنین از روش تحلیل محتوا با مراجعه به اسناد و مدارک (20 نمونه از پرونده های مواد مخدر محکومان قضایی) و آرای دادگاه های ملی در خصوص مجازات جرایم مواد مخدر اتباع خارجی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد جرایم ارتکابی مهاجران، به ویژه از کشورهای مبدأ مواد مخدر و یا دارای پایگاه اجتماعی ضعیف، به واسطۀ کنترل و بازرسی افراطی، در کانون توجه نظام عدالت کیفری قرار دارد. همچنین گزینش رسانه ای جرایم مهاجران و پیروی افکار عمومی از آن و نیز نقض مقررات مهمان نوازی از سوی مجرمان خارجی، در سرزنش پذیرتر بودن اقدام مهاجران تأثیر داشته و در نهایت، عدم دسترسی به حمایت حقوقی مؤثر در نظام عدالت کیفری زمینۀ تبعیض علیه این گروه را فراهم آورده است.
In different societies' political and public discourse, foreigners are considered to be responsible for drug offenses and make up a significant part of the criminal population of drugs offenses. Through theories like focal concerns, villain/ victim, in-group favoritism, and theory of ethnic threat, the present study examines the effect of the offender's nationality on sentencing and its severity in the practice of courts. In this regard, qualitative research methods have been used. In-depth interviews with judicial activists, drug lawyers, and officers of Drug Control Headquarters (15 cases) were used. The content of documents, including cases of drug offenses conviction (20 cases) and national courts verdicts about drug offenses of foreigners have been analyzed. The Findings show that through over-policing, immigrants (especially from the origin country of drugs or with low socio-economic status) are at the criminal justice system's focus. In addition, media representation of immigrants' crimes and its impact on public opinion and violation of the rules of hospitality by foreign offenders has led to immigrants being more blamable. finally, the lack of access to effective legal protection in the criminal justice system has provided grounds for discrimination against this group.
خلاصه ماشینی:
براي نمونه در شرايطي که دادرسي کيفري کشور چين به دليل عدم رعايت اصول دادرسي منصفانه نسـبت بـه اتبـاع خارجي بارها مورد انتقاد قرار گرفته است ، پژوهشگران چيني بر اين باورند اتبـاع خـارجي محکوميت هاي خفيف تري در مقايسه با همتايان چيني به ويژه در جرايم مواد مخدر دريافت ميکنند.
نگرش ايدئولوژيک به مقولۀ مواد مخدر بعد از انقلاب اسـلامي و پيونـد قاچـاق مـواد مخـدر بـا دشمن به عنوان «توطئه اي براي تضعيف نظام »٢ و تلقي مجرمان مواد مخدر بـه مثابـه «عـاملان استکبار»٣ موجب اتخاذ رويکرد امنيتي نسبت به جـرايم مـواد مخـدر، از رسـيدگي در محـاکم انقلاب هم رديف جرايم عليه امنيت کشور تا پيش بيني مجازات هاي شديد شده است .
در اين راستا پس از ذکر روش تحقيق ، جلوه هايي از تبعيض در کيفردهي اتباع خارجي در کشورهاي مختلف بيان ميشود و سپس از رهگـذر نظريـه هـايي چـون دغدغـه هـاي اصـلي، بزهکار شرور/ قرباني ، جانب داري درون گروهي و نظريۀ تهديـد قـومي بـا تلفيقـي از يافتـه هـاي تجربي تأثير مليت متهم بر کيفردهي و شدت آن در رويۀ عملي دادگاه ها مطالعه شده ، سرانجام چگونگي تبعيض عليه مهاجران در فرايند کيفري مـورد بررسـي قـرار مـيگيـرد.
مصاحبه هاي اين پژوهش از نوع عميق و نيمه ساختارمند است که منحصـرا بـا افـرادي کـه در خصوص پرونده هاي جرايم مواد مخدر، اطلاعات و شناخت مناسبي داشتند، مصاحبه صورت گرفته است که شامل کنشگران بخش هاي مختلف ازجمله قضات دادگاه انقـلاب و واحـد اجـراي احکـام کيفري و مأموران ستاد مبارزه با مواد مخدر و وکلاي متخصص در حوزة مـواد مخـدر اسـت .