چکیده:
ادبیات غنایی شامل طیف وسیعی از موضوعات و قالبهای شعری میشود؛ اما بهطور خاص شعری است که عنصر عاطفه در آن غالب است و به طبع دارای مؤلّفههایی است که این نوع را از انواع دیگر متمایز میسازد. مؤلّف در این پژوهش به بررسی شاخصهای ادب غنایی در منظومۀ همایوهمایون خواجوی کرمانی و توجّه شاعر به اصول بلاغی و ارتباط او با مخاطب پرداخته است و به این پرسش پاسخ میدهد که؛ کدامیک از مؤلّفههای ادب غنایی در این اثر بازتاب پیدا کرده است؟ مؤلّفههای محتوایی و صوری که این پژوهش بر پایۀ آنها تدوین شده است؛ عبارتاند از: عاشقانه-عارفانه بودن، شخصیشدن «من» غنایی و درونگرایی، ترکیبات غنایی، تشبیهات و استعارات، بررسی عناصر بزم و رزم و...؛ که با بیان نمونههایی از اشعار خواجو تطبیق داده شده است. هدف کلی پژوهش این است که این مؤلّفهها چگونه در همای و همایون جلوهگر شدهاند؟ پژوهش برآیند این است که؛ شاعر توانا بهصورت و معنا و شیوۀ کاربرد آنها و تأثیر آنها برخواننده توجّه داشته و این نوع ادبی با توجّه به استفادۀ خواجو از عناصر رزمی و اساطیری (حماسه) و نکات اخلاقی (تعلیمی) که خاص انواع دیگر است از ارزش غنایی بسزایی برخوردار است. نمود شاخصهای غنایی آن بسیار پررنگ است بهطوریکه شاخصهای حماسی و تعلیمی را پوشش میدهد. قدرت خلاقیت شاعر و این ویژگیها براثر، سایۀ غنایی افکنده و وجۀ آن را خاص گردانیده است.
Lyric includes a wide range of subjects and poetic formats. Specifically, it is a type of poem in which the element of emotion is dominant and naturally it has some components that have made it different from other types. In the present study, the author investigated the indicators of lyrics in the story of Homay and Homayoun by Khaju Kermani and the poet pays attention to rhetorical principles and the relationship with the audience. Components that this study has been written based on them are the personalization of "I" in lyrics and introspection, being romantic-mystical, compounds of lyrics, descriptions, and metaphors, investigation of battles and banquets, etc. which is matched by expressing some examples of Khaju's poems. The general purpose of the research is how these components are manifested in Homay and Homayoun? The result of the research is that; the mighty poet has paid attention to the form and meaning and the way they are used and their impact on the reader. This literal type enjoys a great deal of lyrics value due to the usage of battle and mythological elements by Khaju and ethical points(doctrinal) that are specific to other types, and the emergence of lyrics indicators is outstanding in the way that it covers epic and ethical indicators. The imagination power of the poet and using these features have turned the work into a lyric and made it a special one.
خلاصه ماشینی:
بررسي مؤّلفه هاي ادب غنايي در منظومۀ هماي و همايون خواجوي کرماني دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي ، واحد همدان ، دانشگاه آزاد اسلامي ، پروانه فريدوني همدان ، ايران استاديار، گروه زبان و ادبيات فارسي ، واحد همدان ، دانشگاه آزاد اسلامي ، مرتضي رزاقپور همدان ، ايران چکيده ادبيات غنايي شامل طيف وسيعي از موضوعات و قالب هاي شعري ميشود؛ اما به طور خاص شعري است که عنصر عاطفه در آن غالب است و به طبع داراي مؤّلفه هايي است که اين نوع را از انواع ديگر متمايز ميسازد.
مؤّلف در اين پژوهش به بررسي شاخص هاي ادب غنايي در منظومۀ همايوهمايون خواجوي کرماني و توجّه شاعر به اصول بلاغي و ارتباط او با مخاطب پرداخته است و به اين پرسش پاسخ ميدهد که ؛ کدام يک از مؤّلفه هاي ادب غنايي در اين اثر بازتاب پيدا کرده است ؟ مؤّلفه هاي محتوايي و صوري که اين پژوهش بر پايۀ آن ها تدوين شده است ؛ عبارت اند از: عاشقانه -عارفانه بودن ، شخصيشدن «من » غنايي و درون گرايي، ترکيبات غنايي، تشبيهات و استعارات ، بررسي عناصر بزم و رزم و...
هدف کلي پژوهش اين است که اين مؤّلفه ها چگونه در هماي و همايون جلوه گر شده اند؟ پژوهش برآيند اين است که ؛ شاعر توانا به صورت و معنا و شيوة کاربرد آن ها و تأثير آن ها برخواننده توجّه داشته و اين نوع ادبي با توجّه به استفادة خواجو از عناصر رزمي و اساطيري (حماسه ) و نکات اخلاقي (تعليمي) که خاص انواع ديگر است از ارزش غنايي بسزايي برخوردار است .
جامعۀ آماري، منظومۀ هماي و همايون خواجوي کرماني بوده و هدف ، بررسي اين منظومه و مؤلفه هاي صوري و محتوايي ادب غنايي است .