چکیده:
فقه اسلامی برای حلیت حیوانی که ذبح میشود، شرایطی وضع کرده است . در همین راستا برخی از فقها
حرکت ذبیحه و خروج خون را به عنوان شرط حلیت معرفی کرده اند. نویسندگان با ارائه پیشینه ای از اقوال
فقها به سه قول در این مسئله دست یافته اند: برخی از فقها صرفا حرکت را لازم دانسته و خروج را شرط
نمیدانند. قول دوم مجموع هر دو لازم دانسته و قول سوم به کفایت یکی از حرکت و خروج خون فتوا
داده است . قول اول و دوم به روایات مستند بوده ، ولی به خاطر اعراض مشهور قابل اعتماد نیستند. در مقابل
قول سوم علاوه بر روایات به اصالت اباحه نیز مستند بوده و از قوت برخوردار است . از نتایج مهم پژوهش
حاضر این است که حرکت و خروج خون ، موضوعیت نداشته ، بلکه حصول آن ها تنها کاشفیت دارد، از
این رو اگر نسبت به حیات ذبیحه علم حاصل شود، تحقق هیچ یک از آن دو لازم نخواهد بود.
خلاصه ماشینی:
از نتايج مهم پژوهش حاضر اين است که حرکت و خروج خون ، موضوعيت نداشته ، بلکه حصول آن ها تنها کاشفيت دارد، از اين رو اگر نسبت به حيات ذبيحه علم حاصل شود، تحقق هيچ يک از آن دو لازم نخواهد بود.
مقدس اردبيلي: ظاهر اين است که حرکت ذبيحه و يا خروج خون ، يا هر دوي آن ها ـ بنا بر اختلافي که وجود دارد ـ زماني نشانۀ حليت ذبيحه است که امر حيات ، مشتبه بوده باشد؛ چراکه اگر به طور يقين علم به حيات ذبيحه قبل از ذبح داشته باشيم ، و هنگام ذبح هيچ يک از دو علامت مزبور يافت نشود، ظاهرا ذبيحه حلال خواهد بود.
(١٤٠٣، ج ١١، ص ١٢٢) دسته بندي اقوال با بررسي گفتار فقها معلوم ميشود که در اين زمينه سه قول وجود دارد: قول اول : براي حليت ذبيحه ، حرکت آن لازم است و خروج خون معتبر نيست .
اين قول از سوي فقهايي چون طوسي، 1 (١٤٠٠، ج ١، ص ٥٨٤)، ابن ادريس (١٤١٠، ج ٣، ص ١١٠)، محقق حلي (١٤٠٨، ج ٣، ص ١٦١)، يحيي بن سعيد (١٤٠٥، ص ٣٨٧ ـ ٣٨٨)، علامه حلي (١٤١٣، «الف »، ج ٣، ص ٣٢٢)، شهيد اول (١٤١٧، ج ٢، ص ٤١٣)، فيض کاشاني (بيتا، ج ٢، ص ٢٠١)، نراقي (١٤١٥، ج ١٥، ص ٤٢٣) و صاحب جواهر (نجفي، ١٤١٤، ج ٣٦، ص ١٣١) طرح شده است .