چکیده:
بیان مسیله
شهر بیمند بر اساس منابع مکتوب یکی از شهرهای ایالت کرمان در سده های اولیه دوران اسلامی بوده است. این شهر به دلیل قرارداشتن در مسیر راه های ارتباطی مهمی همچون راه های شیراز به سیرجان مرکز ایالت کرمان، از شهرهای مهم این دوره محسوب می شده است. برخی از منابع جغرافیایی فاصله این شهر تا سیرجان قدیم را چهار فرسخ ذکر کرده اند، اما با توجه به مطالعات باستان شناسی دشت سیرجان که طی سال های گذشته صورت گرفته، موقعیت مکانی این شهر تا به امروز ناشناخته باقی مانده است. با انجام طرح بررسی باستان شناسی دشت سیرجان در بهار سال 1397 برای اولین بار به مکان یابی این شهر پرداخته شده است.
هدف پژوهش
هدف از این پژوهش، مکان یابی شهر بیمند در سده های اولیه دوران اسلامی است. بدین ترتیب که با مطابقت منابع مکتوب و شواهد جدید به دست آمده از بررسی های باستان شناسی دشت سیرجان و تحلیل و سنجش آن ها با هم، بتوان به درستی محل دقیق این شهر را در جغرافیای امروزی منطقه به دست آورد. پرسش اصلی این پژوهش مکان یابی دقیق این شهر و سنجش میزان تطابق میان منابع مکتوب و داده های باستان شناسی است.
روش پژوهش
این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و اطلاعات آن از منابع مکتوب و بررسی های باستان شناسی جمع آوری و با هم مطابقت داده شده است.
نتیجه گیری
نتایج نشان می دهد که با توجه به نوشته های منابع مکتوب و مطابقت آن ها با اطلاعات به دست آمده از پژوهش های میدانی باستان شناسی، محوطه ای که در شمال غربی شهر امروزی سیرجان در محله باغ بمید قرار دارد، همان شهر بیمند سده های اولیه دوران اسلامی است.
خلاصه ماشینی:
مکانیابی شهر بِیمَند سدههای اولیه دوران اسلامی در ایالت کرمان بر اساس منابع مکتوب و دادههای باستانشناسی 1- نویسنده مسئول: زینب افضلی، پژوهشگر پسادکتری باستانشناسی دوران اسلامی، گروه باستانشناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران z.
نتیجهگیری: نتایج نشان میدهد که با توجه به نوشتههای منابع مکتوب و مطابقت آنها با اطلاعات بهدستآمده از پژوهشهای میدانی باستانشناسی، محوطهای که در شمال غربی شهر امروزی سیرجان در محلۀ باغ بمید قرار دارد، همان شهر بِیمَند سدههای اولیۀ دوران اسلامی است.
بدین ترتیب پرسشها این است که چه محوطهای در دشت سیرجان را میتوان به عنوان شهر بِیمَند در سدههای اولیۀ اسلامی معرفی کرد؟ و چه شواهد تاریخی و باستانشناسی وجود دارد که مشخص میکنند این محوطه همان شهر بیمند است؟ فرضیه این است که محوطۀ باغ بمید در شمال غربی شهر سیرجان، محل این شهر بوده است.
کسانی همچون قدامه بن جعفر، اصطخری، ابن حوقل و مقدسی به معرفی راههایی که از مسیرهای مختلف از شیراز به سیرجان و مسیر شرق به غرب، یعنی شیراز- کرمان- سیستان میآمده است، پرداختهاند که در اکثر این منابع بیمند در فاصله چهار فرسخی شهر سیرجان قرار داشته، ولی مقدسی فاصلۀ آن را دو برید ذکر کرده است (قدامه، 1981 م.
بررسیهای باستانشناسی محوطۀ باغبمید: شهرستان سیرجان در جنوب شرقی ایران و در استان کرمان واقع شده است (تصویر 2)، در پروژۀ بررسی باستانشناسی دشت سیرجان در بهار سال 1397 محوطهای بسیار بزرگ در محلۀ باغبمید واقع در شمال غرب شهر سیرجان مورد شناسایی قرار گرفت که با مختصات جغرافیایی N 29°27.