چکیده:
با گذشت بیش از نیم قرن از شروع نجات زندگی تعداد زیادی از ییماران با استفاده از اندامهای مبتلایان به مرگ مغزی، هنوز بین اندیشمندان حوزه های مختلف هم چون علوم پزشکی، دینی، حقوقی و ... در مورد موضوع مرگ مغزی اتفاق رای به وجود نیامده است. اختلاف دیدگاه صاحب نظران و متخصصان بویژه پزشکان و علمای دین درباره تعیین زمان خروج روح از بدن و تعریفی از مرگ که متفق بر آن باشند، مهمترین چالشی است که سایر جزئیات را تحت تاثیر قرار داده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی فقهی حکم برداشت اعضا از بیمار مرگ مغزی است. در این مقاله سعی شده است با تعاریفی که از حیات و مرگ ارائه میدهیم، وضعیت بیمار مرگ مغزی را روشن سازیم. همچنین با بررسی ادله موافقان و مخالفان پیوند عضو و نقد ادله مخالفین، به این نتیجه میرسیم که برای استفاده از اندام های مبتلایان به مرگ مغزی منعی فقهی وجود ندارد. در آخر نیز آرای تعدادی از مراجع عظام تقلید در تایید و رد پیوند عضو با هدف گسترش دید خوانندگان نگاشته شده تا با مطالعه این اثر از ابتدا تا انتها، تمام ادله را به فراخور بضاعت در این اثر مشاهده کنند.
خلاصه ماشینی:
[۱۸] و در مرگ مسلم، با بقای حیات حیوانی و کار کردن دستگاه تنفس و گردش خون، چون در عرف زنده محسوب میشود، در شرع جایز نیست کاری انجام داده شود که بمیرد، مگر در مواردی که بطور قطع معلوم شود که این وضع بیش از یکی دو ساعت ادامه نخواهد داشت و اعضا هم، پس از مرگ قابلیت پیوند نخواهد داشت و یک مسلمان دیگر هم که در حال مرگ است، به دلیل نبود آن عضو خواهد مرد.
[۴۰] آیت الله بهجت فومنی: سوال ۱۱۷۳: آیا می توان اعضای شخصی را که دچار مرگ مغزی شده است به بیماری که محتاج است پیوند زد؟ جواب: چون در همان مدتی که قلب کار میکند و مغز مرده است، امکان دارد دارویی اختراع یا کشف شود که مغز را به کار اندازد لذا با این احتمال، جایز نیست.
[۴۳] آیت الله مکارم شیرازی: سوال: به نظر حضرتعالی آیا پیوند عضو از فردی که دچار مرگ مغزی شده است، جایز است یا نه؟ جواب: هرگاه مرگ مغزی به طور مسلم باشد و هیچگونه احتمال بازگشت به زندگی عادی وجود نداشته باشد، برداشتن بعضی از اعضا برای نجات جان مسلمانی، مانعی ندارد، خواه وصیت به این کار کرده باشد یا نه، ولی بهترجلب رضایت اولیای میت است.