چکیده:
صالح بن سهل به رغم مورد وثوق قرار گرفتن توسط برخی از علماء و بزرگان اسلام نظیر علی بن ابراهیمقمی، مورد اتهام اندیشههای غالیانه توسط برخی دیگر مانند ابن غضائری بوده است. با توجه به اختلافنظر گسترده علمای علم رجال در مورد میزان ثقایت صالح بن سهل، در این مقاله با روش تحلیلی و رویکرد تاریخی با استفاده از ابزارهای نقد درونی و بیرونی، به بررسی این موضوع میپردازیم.
برای رسیدن به تحلیلی مناسب از این تعارضها، ابتدا گزارشهای رجالی و احادیث مربوط به صالح بن سهل همدانی را موردبررسی قرار میدهیم و تعارضها میان گزارشها و تحلیلها را شناسایی میکنیم. سپس در سه سطح رجالی، مولفهای و جریانی تعارضها را تحلیل میکنیم تا تصویر روشن و جامعی از اعتقادات و شخصیت صالح بن سهل همدانی بهدست آوریم و چرایی شکلگیری تعارضات را در یک تصویر کلی بهتر بفهمیم.
Saleh ibn Sahl, in spite of being trusted by some Islamid scholars, such as Ali ibn Ibrahim Qomi, has been accused of exaggerated ideas by others, such as Ibn al-Ghazairi. Due to the wide disagreement of scholars of the science of Rijals about the degree of trustworthiness of Saleh Ibn Sahl, in this article, with an analytical method and a historical approach using the tools of internal and external criticism, we examine this issue. In order to reach a proper analysis of these conflicts, we first investigate the rijali reports and hadiths related to Saleh ibn Sahl Hamedani and identify the conflicts between the reports and the analyzes. Then, in three levels of rijal, component and current, we analyze conflicts to get a clear and comprehensive picture of the beliefs and personality of Saleh Ibn Sahl Hamedani and to better understand why conflicts are formed in a general picture.
خلاصه ماشینی:
بررسي تعارضات گزارشهاي رجالي درباره صالح بن سهل همداني با رويکرد تاريخي علي کاشي سيدمحمدهادي گرامي چکيده صالح بن سهل به رغم مورد وثوق قرار گرفتن توسط برخي از علماء و بزرگان اسلام نظير علي بن ابراهيم قمي، مورد اتهام انديشه هاي غاليانه توسط برخي ديگر مانند ابن غضائري بوده است .
حتي اگر با مباني رجالي بتوانيم نتيجه گيري کلي از وثاقت صالح بن سهل داشته باشيم ؛ و با اصول فقهي احکامي از روايات او استخراج کنيم ، تعارض هاي تاريخي همچنين تعارض ميان تضعيف و توثيق توسط علماء برجسته اي چون شيخ طوسي، علامه حلي، علامه مجلسي، علي ابن ابراهيم قمي، کشي، برقي، ابن غضائري و ديگران همچنان بيپاسخ خواهد ماند.
٣٠٩) و با توجه به ٣ روايت کليدي که در بخش بعدي (تفسير آيات قرآن ) از علي بن ابراهيم قمي خواهد آمد، ميتوان صالح بن سهل را يکي از اين اشخاص دانست که در ميان توثيقات عامه او بوده است .
تفسير آيه سوره تحريم علي بن ابراهيم قمي در کتاب تفسير خود در روايت ديگري از امام صادق عليه السلام ميآورد که از صالح بن سهل نقل شده ، و عبارت قرآني «نورهم يسعي بين أيديهم و بأيمانهم »٣ را در ارتباط با ائمه عليهم السلام تفسير مينمايد.
٤. «حدثنا محمد بن همام قال : حدثنا جعفر بن محمد بن مالک قال حدثنا محمد بن الحسين الصائغ عن الحسن بن علي بن أبي عثمان عن صالح بن سهل عن أبي عبد الله عليه السلام : في قوله تعالي: «نورهم يسعي بين أيديهم و بأيمانهم »، قال أئمۀ راويان متفاوتي از صالح بن سهل نيز روايت شده است (نک : کليني، ١٤٠٧ق ، صص .