چکیده:
گزیدههای زادسپرم متنی به زبان پهلوی است که توسط زادسپرم جوان جم هیربد سیرجان در قرن سوم هجری با هدف تداوم و حفظ حیات آیین زرتشتی نگاشته شده است. زادسپرم از علماء آگاه زمان خویش بوده و اندیشه های نوینی را در تقابل با دیدگاه سنتی علماء زرتشتی با توجه به مقتضیات و شرایط زمانه بیان نموده است.جستار حاضر بر اساس رویکرد تحلیل محتوا بر آن است تا وضعیت اجتماعی زنان را مورد واکاوی قرار دهد . با این هدف که در مقام پاسخ گویی به این پرسش باشد که شرایط اجتماعی زنان در این متن متاثر از چه عواملی است؟ واکاوی متن تصویر همه جانبه ای از وضعیت اجتماعی زنان زرتشتی در قرن سوم هجری را ترسیم نموده و مناسبات و سازوکارهای حقوقی و دینی نسبت یه زنان را به روشنی بیان نموده است .یافته های پژوهش به استناد متن گزیده های زادسپرم بیانگر تاثیرپذیری وضعیت اجتماعی زنان از ارزش ها و هنجارهای اجتماعی،باورهای دینی و رسوخ انگاره های زروانی است که که زنان را به لحاظ حقوق اجتماعی و معنوی در رتبه ای پایین تر از مردان قرار داده است.
Excerpts from Zadsperm is a text in the Pahlavi language that was written by the young Zadsperm of Jam Hirbod Sirjan in the third century AH with the aim of preserving the life of Zoroastrianism. The present article is based on the content analysis approach to examine the social status of women. In order to be able to answer the question of what factors affect the social conditions of women in this text? Studies show that although in a few cases, men and women are considered together, regardless of gender, but according to social norms, innate spirituality and spirituality belong to men and the fateful affairs of the universe. It is ruled by male forces. This belief is very similar to the ideas of the Zarwani religion. Findings indicate that the text is influenced by common social beliefs at the time of writing, such as the Zarwani religion. In other words, the attainment of sacred concepts belongs primarily to men, and women enjoy spiritual matters through men. Therefore, in parallel with this view, the devil can not directly dominate men, and this is done through women. Does.
خلاصه ماشینی:
این نکته مهم را باید در نظر داشـت کـه هرچنـد خـانواده و سـاختار آن تـابع شرایط اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی بوده است اما مطالب بیان شده در متون پهلوی متـاخر، از جمله کتاب گزیده های زادسپرم بازنمایی شرایط خانواده و حقوق زنـان را امکـان پـذیر ساخته است و برخی مفاهیم دینی اجتماعی همچـون ازدواج در قالـب یـک ثـواب دینـی عرضه شده است .
محتوای آیینی متن می تواند اطلاعاتی را در ارتباط با زندگی زنان در محدوده زمانی ذکر شده نشان دهد که هرچند هدف نویسنده شرح و تفسیر مطالب مذهبی دیـن زرتشـتی است ،اما چون کتاب در روند اجتماعی سیاسی سده های نخستین هجری ، نوشـته شـده بـا بررسی آن می توان به نگرش جامعه زرتشتی در مورد زنان ، در این برهـه زمـانی پـی بـرد.
سـوالی کـه در اینجا قابل تامل بنظر می رسد این است که آیا نگاه بدبینانه نسبت به زنـان در برخـی متـون پهلوی از جمله متن گزیده های زادسپرم را قطعا باید به زروانیسم نسبت داد یا اینکه ممکن است صورت دیگری داشته باشد؟ هینلز معتقد است کـه ممکـن اسـت ایـن عقیـده قطعـا زروانی نباشد زیرا این عقیده در ادیان دیگر همچون مسیحیت هم وجود دارد و بـا وجـود ارزش و اهمیتی که مریم در دین مسیحیت دارد باورهای شر پنداشتن زنان هم بـه وضـوح دیده می شود (هینلز، ١٣٩٥: ١١٦) این نکته را باید در نظر داشت که اساطیر و ادیان چنانکه بیان گردید مشترکات فرهنگی و دینی با یکدیگر دارند و بر بکدیگر تاثیرات شگرفی نهـاده اند.