چکیده:
در گفتمان جنسیتگرایی، همنشینی واژگان میتواند یک جنسیت را نسبت به جنسیت دیگر در جایگاهی بالاتر قرار دهد و توازن میان جنسیتها را برهم زند. در اثر حاضر، جنسیتگرایی زبانی بهصورت پیکرهبنیاد با تحلیل کمی و کیفی همایندهای واژگان زن و مرد در نسخهی دو پیکرهی همشهری بررسی شدهاست. در این پژوهش که در چارچوب نظری بیکر (۲۰۰۶، a2010 و ۲۰۱۷) صورت پذیرفتهاست، همایندهای واژگان مرد و زن با ابزارهای پیکرهای همایند و واژهنمایی در نرمافزار اَنتکانک بررسی شدهاست و دادههای پیکرهای پس از ویرایش در گروههای مفهومی متفاوت دستهبندی گردیدهاست. تحلیلها نشانگر وجود جنسیتگرایی در همایندهای زبان فارسی نوشتاری است؛ درحالیکه ازنظر قطبیت معنایی هر دو واژهی مرد و زن بیشتر با همایندهای خنثی ظاهر میشوند، بررسی مفهومی همایندها نشان میدهد زنان نسبت به مردان در فرودست قرار دارند و جنسیتگرایی علیه زنان در حوزههای مفهومی همچون خانواده، مشاغل، ویژگیهای فردی، هنر و جرم مشاهده میشود.
In sexism, the juxtaposition of words forms can elevate one gender above another and unsettle equality between genders. In the present work, sexism is examined in a corpus-based manner through qualitative and quantitative analysis of collocations of the words woman and man in Hamshahri Corpus version 2. In the present research which has been done on the basis of Baker’s (2006, 2010a, 2017) corpus-based approach, the collocations of the words man and woman have been identified using Antconc software functions of collocates and concordance and the data have been classified semantically. The results show the existence of sexism in the collocations of written Persian language; while both of the words man and woman co-occur with collocations having neutral-meaning, qualitative analysis of collocations categories reveals that women, in comparison to men are in lower position. Also, sexism against women is observed in categories like family, job, personal characteristics, art and crime.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش که در چارچوب نظري بيکر (٢٠٠٦، a٢٠١٠ و ٢٠١٧) صورت پذيرفته است ، همايندهاي واژگان مرد و زن با ابزارهاي پيکره اي همايند و فهرست واژه نما در نرم افزار انت کانک بررسي شده است و داده هاي پيکره اي پس از ويرايش در گروه هاي مفهومي متفاوت دسته بندي گرديده است .
تحليل ها نشانگر وجود جنسيت گرايي در همايندهاي زبان فارسي نوشتاري است ؛ در حالي که از نظر قطبيت معنايي هر دو واژة مرد و زن بيشتر با همايندهاي خنثي ظاهر مي شوند، بررسي مفهومي همايندها نشان مي دهد زنان نسبت به مردان در فرودست قرار دارند و جنسيت گرايي عليه زنان در حوزه هاي مفهومي همچون خانواده ، مشاغل ، ويژگي هاي فردي ، هنر و جرم مشاهده مي شود.
در اين پژوهش با مطالعۀ کمي و کيفي همايندهاي واژگان مرد و زن در نسخۀ دوم پيکرة همشهري (آل احمد، اميري، دارودي، رهگذار و ارومچيان ، ٢٠٠٩) با ابزارهاي پيکره اي و در نرم افزار انت کانک 6 (آنتوني ٧، ٢٠١٤) ميزان تأثير همايندها در شکل دهي گفتمان جنسيت گرايي در زبان فارسي مورد بررسي قرار ميگيرد.
آنها با تحليل هاي درون بافتي، بررسي فراواني، همايندها، افعال به کار رفته با هر جنسيت و کلمات به کار رفته در مورد سن در هر جنسيت اين نتيجه را بيان ميکنند که تبعيض جنسيتي ميان دختران و پسران نسبت به گذشته به طور چشمگيري کاهش يافته است اما هنوز به طور غيرقابل انکاري گرايش به استفاده از واژه ي girl براي زنان سنين بالا ديده ميشود.