چکیده:
این متن درس اخلاق استاد به طلاب علوم دینی پیرامون رابطة دین و اخلاق است. دین شامل احکام، اعتقادات و اخلاق است. دین اسلام یعنی دین حق، بر سه اصل استوار است: ایمان به خدا، ایمان به روز جزا و ایمان به آنچه خدای متعال نازل کرده است. این سه، اصول دین (توحید، نبوت و معاد) است. بنابراین، دینداری امری اعتقادی، تعبدی و عملی دارای مراتب است که حد نصاب آن، همان اعتقاد به اصول دین است. دو فرضیه پیرامون رابطة دین و اخلاق مطرح است: 1. در اسلام، ارزش اخلاقی بدون اعتقاد به خدا، پیامبر و قیامت مفهومی ندارد. 2. بعضی مراتب اخلاقی، بدون دین تحقق نمییابد. آنچه پذیرفتنی است، فرض دوم است و ایمان و عمل صالح با یکدیگر متلازم هستند. این مقال، به تفصیل پیرامون رابطه دین و اخلاق میپردازد.
The subject of human perfection and the way to reach it through optional actions is of special
importance in anthropology. Using the analytical, descriptive and interpretive method, this article
examines the Qur'an's view on the effect of servitude on the perfection of man’s vision. The
results of the thematic interpretation of related verses show that, according to the Qur'an, servitude
has a completely positive effect on human’s vision, and this influence is manifested in the
following cases: objectifying belief in monotheism and expanding it, confirming and promoting
human’s vision in accepting wilayat, consolidating and strengthening human’s teleology,
developing and deepening human’s insight and awareness of facts as well as adjusting human
view of himself and strengthening his/her positive view of others. The result of all these
influences will be the perfection of man’s vision and knowledge.
خلاصه ماشینی:
نتايج تفسير موضوعي آيات مربوط به مسئله نشان ميدهد که از نظر قرآن، عبوديت در ساحت بينشي انسان تأثیري کاملاً ايجابي دارد و اين تأثیرگذاري در موارد زير جلوه و ظهور ميکند: عينيتبخشي به نصاب اعتقاد به توحيد و گسترش آن، تثبيت و ارتقاي بينش ولايتپذيري انسان، تثبيت و تقويت فرجامشناسي آدمي، توسعه و تعميق بصيرت و آگاهي انسان به حقايق و نيز تعديل نگاه انسان به خود و تصحيح و تقويت نگاه مثبت به ديگران؛ و حاصل همۀ اين تأثیرات، کمال يافتن انسان در ساحت بينشي و معرفتياش خواهد بود.
اين پژوهش به بررسي نقش عبوديت در کمال انسان، اما نه بهصورت مطلق؛ بلکه تنها در ساحت بينشي وجود او ميپردازد و محدود و معطوف به بيان نظر قرآن کريم در اينباره است.
بنابراين تنها بندگي خالصانه و انقياد در برابر خداوند متعال يا همان عبوديت است که پذيرش ولايت اولياء خدا را بر انسان آسان کرده و بينش و باور به ولايت اولياء الهي را موجه و سپس تقويت و تکميل ميکند و از اين طريق، کمال در ساحت معرفتي و شناختي انسان را موجب ميشود.
از قرار دادن اين آيات در کنار هم ميتوان چنين نتيجه گرفت که همانطور که استکبار منکرين، مانع از باور آنها به معاد است، در نقطۀ مقابل ورود به ميدان عبوديت و اطاعت خدا که در مقابل استکبار است، شناخت انسان نسبت به فرجام حيات خويش تقويت شده و زمينۀ ايمان قلبي به معاد فراهمتر ميشود و درواقع معرفت او به اصل معاد عميقتر و تثبيت و تشديد ميگردد.