چکیده:
زندگی ابوالقاسم لاهوتی، تنها منحصر به ادبیات نبود. آلایش سیاست نیز گریبان وی را گرفته و سرنوشتی متفاوت و پرحادثه را برای این مرد رقم زده بود. تبدیل رضاخان به رضاشاه آهسته اما بیوقفه صورت گرفت. او در اسفند 1299 ش با لقب جدید سردار سپه وارد کابینه شد. در خرداد 1300 ش سید ضیا را کنار گذاشت و وزارت جنگ را به دست گرفت. طی نه ماه بعد تسلط خود را بر ارتش تثبیت کرد، ژاندارمری را از وزارت داخله به وزارت جنگ انتقال داد، یارانش را در قشون قزاق جانشین افسران سوئدی و انگلیسی ساخت و شورشهای ژاندارمری در تبریز و مشهد را فرونشاند. در تبریز سرگرد لاهوتی، فرمانده ژاندارمری محل و از شرکت-کنندگان کنفرانس خلقهای شرق در باکو به سرپرستی کمونیستها، نیروهای خود را همراه با بازماندگان قیام خیابانی، برای رویارویی با حکومت مرکزی بسیج کرد و با آنان درگیر شد. امری که سراسر زندگی وی را تحت الشعاع قرارداد. این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی زندگی و زمانهی لاهوتی و عواقب و نتایج سیاسی آن میپردازد.
خلاصه ماشینی:
با این حال اجتماع روحیهی پیکار انقلابی، آزادی خواهی، شعر و ادبیات، حزبی و سیاسی در وی، شخصیتی ممتاز در عصر مشروطه خواهی پدید آورد که پژوهشهای انجام شده کمتر به ابعاد هویتی وی از خلال اشعار در پرتو تفکرات حزبی کمونیستیاش پرداخته است.
لذا مساله ی تحقیق این است که نقش سیاسی-حزبی لاهوتی و تأثیر آن در تفکرات مشروطه خواهانه ی وی، چه انعکاسی در آثار ادبی خود داشته است؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که لاهوتی، اجزای مفاهیم آزادی خواهانه ی مشروطیت چون آزادی، عدالت و قانون را در حاکمیت طبقه پرولتاریا میدانست.
همچنین آثار بسیار دیگری در خصوص لاهوتی را میتوان یاد کرد که ابعاد ادبی زندگی وی را در بر گرفته است که از آن جمله، دیوان اشعار لاهوتی به قلم خود وی، از صبا تا نیما تألیف یحیی آرین پور و تاریخ تحلیلی شعر نو به قلم شمس لنگرودی است که در این دسته قرار دارند.
نتایج کودتا کاوه بیات، نتایج کودتای لاهوتی را چنین نتیجه گیری کرده است: «کودتای لاهوتی ازآنروی مهم است که آن را میتوان به عنوان آخرین حلقه از سلسله شورشهای آزادیخواهانهای تلقی کرد که حدود چهارده سال پیش از آن در سال 1326 هجری قمری با قیام مردم تبریز برای اعادۀ نظام مشروطه آغاز و در عرض مدت زمانی کوتاه، تا فتح تهران و سرنگونی محمد علی شاه، در پارهای از دیگر نقاط ایران چون اصفهان و گیلان سرمشق قرار گرفت.