چکیده:
تنوع و تکثر معانی و دگرگونی مفاهیم، از ویژگیهای اصلی دانش روابط بینالملل است. در عصر جهانیشدن، در منابع و در نوع تهدیدات، تحولی شگرف به وجود آمده است و قدرت بهعنوان ابزار دفع تهدید یکی از مهمترین و محوریترین مفاهیم روابط بینالملل به شمار میرود. باوجودی که برداشت سنتی از مفهوم قدرت (بهویژه در نظریههای واقعگرایانه و تحت تاثیر آنها) در روابط بینالملل، برداشتی عمدتا سختافزاری و ایستا بوده است، اما امروزه مفهوم قدرت با دگرگونیهای جدی مواجه شده است. امروزه با تشدید تعاملات بینالمللی، شتاب تغییرات نهادی، توسعه فرایند به همپیوستگی جهانی، اهمیت یافتن هنجارها و افزایش نقش بازیگران غیردولتی و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نحوه برداشت از قدرت و سازوکارهای اعمال آن نیز متحول و پیچیدهتر شده است. براین اساس، بهرغم غلبه رهیافت واقعگرایی در روابط بینالملل، تعریف قدرت بهعنوان توانمندی معطوف بهزور، موردانتقاد جدی قرارگرفته و تحول نوینی در مفهوم و کاربرد قدرت ایجادشده است. در این راستا مفاهیمی چون قدرت نرم و قدرت هوشمند مطرحشده است. با توجه به این مسئله، هدف اصلی پژوهش حاضر، بازخوانی تحول مفهوم قدرت و تاثیر آن بر راهبرد امنیت منطقهای جمهوری اسلامی ایران است. در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی به دنبال پاسخ این سوال هستیم که تحول مفهوم قدرت، چه تاثیری بر راهبرد امنیت منطقهای جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که تحول ماهوی قدرت و عدم کارایی قدرت سخت و نرم صرف، جمهوری اسلامی ایران را به سمت منابع متعدد قدرت و ترکیب هوشمندانه آنها در عرصه بینالمللی هدایت نموده و پیگیری همزمان این دو بعد قدرت (سخت و نرم) زمینه ارتقای جایگاه این کشور و مقابله با تهدیدات منطقهای را فراهم آورده است.
The diversity and multiplicity of meanings and the transformation of
concepts is one of the main features of the knowledge of international
relations. In the age of globalization, there has been a tremendous change in
the sources and types of threats, and power as a tool to repel threats is
considered one of the most important and central concepts of international
relations. Despite the fact that the traditional understanding of the concept
of power (especially in realist theories and influenced by them) in
international relations has been a mostly hardware and static understanding,
but nowadays the concept of power has faced serious changes. Today, with
the intensification of international interactions, the acceleration of
institutional changes, the development of the process of global
interconnection, the importance of norms and the increase in the role of
non-governmental actors, and the development of information and
communication technology, the way of perception of power and the
mechanisms of its application have also changed and become more
complicated. Based on this, despite the predominance of the realism
approach in international relations, the definition of power as an ability
focused on force has been seriously criticized and a new evolution has been
created in the concept and application of power. In this regard, concepts
such as soft power and smart power have been proposed. Considering this
issue, the main goal of the current research is to review the evolution of the
concept of power and its effect on the regional security strategy of the
Islamic Republic of Iran. In this article, with a descriptive-analytical
method, we are looking for an answer to the question, what effect did the
evolution of the concept of power have on the regional security strategy of
the Islamic Republic of Iran? The findings of the research show that the
evolution of power and the ineffectiveness of hard and soft power have led
the Islamic Republic of Iran to multiple sources of power and their
intelligent combination in the international arena, and the simultaneous
pursuit of these two dimensions of power (hard and soft) It has provided
the ground to improve the status of this country and deal with regional
threats.
خلاصه ماشینی:
com فصلنامه دانشنامه علوم سياسي، سال سوم ، شماره نهم ، زمستان ١٤٠١، صص ٧٨-٤٥ 74 اين سؤال هستيم که تحول مفهوم قدرت ، چـه تـأثيري بـر راهبـرد امنيـت منطقـه اي جمهـوري اسلامي ايران داشته است ؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد کـه تحـول مـاهوي قـدرت و عـدم کارايي قدرت سخت و نرم صرف ، جمهوري اسلامي ايران را به سمت منابع متعـدد قـدرت و ترکيب هوشمندانه آن ها در عرصه بين المللي هدايت نمـوده و پيگيـري هم زمـان ايـن دو بعـد قدرت (سخت و نرم ) زمينه ارتقاي جايگاه اين کشور و مقابله با تهديدات منطقـه اي را فـراهم آورده است .
براين اساس ، در اين مقاله با استفاده از نظريه قدرت هوشمند به دنبال پاسـخ بـه ايـن سـؤال هستيم که تحول مفهوم قدرت چه تـأثيري بـر راهبـرد منطقـه اي جمهـوري اسـلامي ايـران داشته است ؟ فرضيه پژوهش آن است که «تحول ماهوي قـدرت و عـدم کـارايي قـدرت سخت و نرم صرف ، جمهوري اسلامي ايران را به سمت منابع متعـدد قـدرت و ترکيـب هوشمندانه آن ها در عرصه بين المللي رهنمون ساخته است .
(Djerejian, 2007:15) راهبرد امنيت منطقه اي ايران پس از انقلاب هاي عربي تهديدها در عصر جهاني شدن ، ماهيتي پيچيده ، فراگيـر و سـازمان يافتـه دارنـد، ازايـن رو، براي مقابله با چنين شرايطي، الگوهاي کاربرد قدرت نيز بايد تغيير يابند؛ قدرت هوشمند بيش از آن که به ميزان منابع قدرت سخت و نرم کشورها معطـوف باشـد، بـه توانـايي و مهارت تبديل و ترکيب قدرت سخت و نـرم در اختيـار دولـت هـا توجـه دارد ( ,Hinen ٢٨ :٢٠٠٨).