چکیده:
حدیث ازجمله منابع مهم شکلگیری باورهای کلامی و اعتقادی مسلمین است. لذا دقت در اصالت و پالایش منابع آن ضروری است. صحیح مسلم نزد غالب اهلسنت دومین اثر معتبر حدیثی است که توسط مسلمبن حجاج نیشابوری، از محدثان بزرگ اهلسنت (261206ق) نگاشته شده است و مانند صحیح بخاری، جایگاه بلندی دارد و روایات موجود در آن، بدون بررسی مورد پذیرش سنیان قرار میگیرد. این جایگاه مستلزم سلامت و صحت راویان، سلسله اسناد و متن روایات است. ازآنجاکه براساس اسناد قطعی، پدیده تحریف (بهرغم زشتی و پیامدهای منفی کلامی، فقهی و...) به منابع فراوانی از متون اسلامی، اعم از روایی، اعتقادی، تاریخی و... نفوذ کرده است، این سوال مطرح میشود که آیا کتاب یادشده از تحریف در امان مانده است تا کاملا قابل اعتماد بوده باشد؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع معتبر و مختلف اهلسنت بهمنظور پاسخ به همین سوال صورت پذیرفته و مهمترین نتیجه آن، اثبات رخنه پدیده نامیمون تحریف در این کتاب مهم و محوری بوده است. این تحریفات، بهصورت مستقیم و غیرمستقیم دارای ریشهها و پیامدهایی در مباحث کلامی هستند و نیازمند دقت و موشکافی بیشتر اهل تحقیقاند.
One of the important sources of formation of theological and religious beliefs for Muslims is Islamic hadiths. Therefore, it is necessary to pay attention to the originality and refinement of its sources. According to the majority of Ahl al-Sunna, „Sahih Muslim‟ is the second authentic hadith book, written by Muslim Ibn Hajjaj Neyshaburi(206-261 LAH), one of the great hadith scholars of Ahl al-Sunna. It has a great position among Ahl al-Sunna and they accept its narrations without any investigation. This position requires the authenticity of the narrators, the chain of narration and the text of the hadith. Since some distortions (despite its negative theological, jurisprudential and etc. consequences) has entered many sources of Islamic texts - including narrative, convictional, historical, etc. - the question arises whether the mentioned book has been safe from distortion to be completely reliable or not? The purpose of this research is to answer this question, using a descriptive-analytical method and relying on various reliable Sunni sources. Its most important result is that the ominous event of distortion has entered this important and central book. These distortions are rooted in theological discussions and have some direct and indirect consequences, and require more precise researches.
خلاصه ماشینی:
. ولي متأسفانه نگارنده در ميان مقالات مختلف، به پيشينة مستقلي که مشخصاً دربارة نفوذ پديدة تحريف در صحيح مسلم باشد، برخورد نکرده است؛ لذا با توجه به ضرورت پالايش آثار ديني و منابع طراز اول، لازم است کنکاش دقيقي در موضوع یادشده در اين آثار صورت گيرد تا ضريب اعتماد به کتب حديث افزايش يابد و با دقت بيشتر همراه باشد.
از ماجراي غدير خم داشتند و نيز بياعتنايي به ساير رواياتي که افرادي مانند ابوطفيل عامربن واثله (حاکم نيشابوري، ۱۴۱۱ق، ج 3، ص 118)، ابوالضحي مسلمبن صبيح، حبيببن ثابت، يحييبن جعده و عليبن ربيعه در جواني از زيدبن ارقم دربارة اين حادثة مهم تاريخي نقل کردهاند و اکتفا به يک روايت، آنهم روايتي که مربوط به دوران پيري زيدبن ارقم است (و بهتصريح خودش، همين امر باعث فراموشي بخشي از حوادث شده است؛ تا جايي که تعمداً يا سهواً اشارهاي به حديث ولايت اميرالمؤمنين( در اين ماجرا هم ندارد)، حسن نيت و صداقت مسلم را زيرسؤال ميبرد؛ ولي هدف ما صرفاً اثبات تحريف در همين يک روايت منقول ايشان است.
متقي هندي که با رمزنگاري، از منابع احاديث ياد ميکند، ضمن اشاره به نقل اين روايت در صحيحين بخاري و مسلم از انس، تصريح ميکند که ترمذي اين حديث را صحيح خوانده است (متقي هندي، ۱۴۱۹ق، ج 12، ص 65).
متأسفانه نام اين شخص که به مخالفت با دستور پيامبر( در يک حکم شرعي پرداخت، از روايت صحيح مسلم حذف شده است؛ ولي ابنحجر عسقلاني ميگويد: «يحتمل أن يكون هو عمر»؛ احتمالاً آن فرد عمر بوده است (ابنحجر عسقلاني، ۱۳۷۹ق، ج 1، ص 306).