چکیده:
ابوریحان محمدبن احمد بیرونی، از بزرگترین دانشوران و اندیشمندان قرون چهارم و پنجم هجری بهشمار میرود. وی در سال 973م دیده به جهان گشود و احتمالا پس از 1050م به دیار حق لبیک گفت. آثار و تالیفات وی طیف بسیار وسیعی از دانشها و معارف را دربر میگیرد و شمار آنها، بالغ بر یکصد و پنجاه کتاب و رساله میباشد که از میان آنها، کتاب «تحقیق ماللهند» وی از نظر مسائل جامعهشناسی و مردمشناسی و ازجمله موضوع رشد جمعیت، در خور توجه و تامل است. با توجه به اهمیت و جایگاه ابوریحان بیرونی در تاریخ علمی ایران و حتی جهان و همچنین، ابعاد مختلف دانش وی، که بحثهای اجتماعی و جمعیتی را نیز شامل میشود، در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از اسناد و مدارک معتبر، بهعنوان ابزار بهدنبال پاسخ به این سوال هستیم که اندیشههای اجتماعی و جمعیتی ابوریحان بیرونی کداماند؟ برای پاسخ به این سوال، در این مقاله پس از بررسی زندگینامه، تالیفات و تحصیلات و همچنین روششناسی وی، به مهمترین اندیشههای اجتماعی و جمعیتی وی اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اهميت و جايگاه ابوريحان بيروني در تاريخ علمي ايران و حتي جهـان و همچنـين ، ابعـاد مختلـف دانش وي، که بحث هاي اجتماعي و جمعيتي را نيز شامل ميشود، در اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلـي و اسـتفاده از اسناد و مدارک معتبر، به عنوان ابزار به دنبال پاسخ به اين سؤال هستيم که انديشـه هـاي اجتمـاعي و جمعيتـي ابوريحـان بيروني کدام اند؟ براي پاسخ به اين سؤال ، در اين مقاله پـس از بررسـي زنـدگينامـه ، تأليفـات و تحصـيلات و همچنـين روش شناسي وي، به مهم ترين انديشه هاي اجتماعي و جمعيتي وي اشاره شده است .
ازجملۀ اين دانشمندان مسلمان ، ابوريحـان بيرونـي، محقـق و مـنجم و دانشـمند اسـلامي است که تأليفات و تحقيقاتش ، نقش بسيار ارزنده اي در شکل گيري و احياي تمدن اسلامي و حتـي جهـاني داشـته و امروز، پس از گذشت بيش از هزار سال ، هنوز آثار او، معتبر و پابرجا و به عنوان منبع درجۀ اول به حساب مي آيد.
٦. دين شناسي بيروني برخلاف بسياري از معاصران خود، که جامعه هندي را غيرديني و ملحد مي دانستند، با فراگيري زبان علمـي و محلي آنان و گردآوري کتاب ها و تحقيق در آنها، و سير و سفر در مناطق مختلف آن سرزمين ، بـه مطالعـه اعمـال و رفتار آنان پرداخته ، دينداري ايشان را با نقل عبارت هايي از کتاب هاي مهم آنهـا اثبـات کـرده اسـت .
ازجملۀ اين دانشمندان مسلمان ، ابوريحان بيروني، محقق و منجم و دانشمند اسـلامي اسـت کـه تأليفات و تحقيقاتش ، نقش بسيار ارزنده اي در تمدن اسلامي و حتي جهاني داشته است .