چکیده:
: فان فلوتن در کتاب السیادﺓ العرﺒﻴﺔ و اﻠﺸﻴﻌﺔ و الاسرائیلیات فی عهد بنیامیه باور به علم خاص امام بین شیعیان را اندیشهای غیرشیعی و غیرعربی و برآمده از تحولات اندیشهای دوره مختار دانسته است. بررسی دیدگاه او بر پایۀ منابع تاریخی بایسته است.
این نوشتار با رویکرد تاریخی و روش گردآوری کتابخانهای، به بررسی دیدگاه فلوتن درباره باور شیعیان صدر اسلام به علم ویژۀ امام و نگرش شیعیان کوفی به خاندان رسالت در منابع کهن پرداخته و به نقد تعمیم باور شیعیان کوفه و زید به همۀ شیعیان و همچنین غیرشیعی و غیرعربی (ایرانی) دانستن این باور پرداخته شده است. دستاورد نوشتار این است که تعمیم براساس دو روایت از لحاظ روشی نادرست بوده و در شواهد تاریخی و روایی وی نشانهای برای ایرانی دانستن و غیرشیعی دانستن آن باور نیست و این باور نیازمند بررسی همۀ گزارشها و چرخش آنها در فرایند تاریخی است.
One of the most important flourishing periods of Islamic civilization took place in Fatimid era. As they were Shi'ite rulers and they emphasized on religion, many of non-Muslim researchers have assessed religious elements which influenced scientific flourishing in Fatimid era. The religious, political and economic factors effecting scientific flourishing of Islamic civilization in Fatimid era will be analyzed based on Western scholars' perspective. After assessing and analyzing their perceptions, it become clear that they mentioned two main factors for this scientific flourishing: (1) the role of Fatimid caliphs and officials, their rivalry with Abbasid dynasty and political and religious tolerance, and (2) the religious identity of Isma'ilis, expanding religion, the organization of Da'wat by Isma'ilis, the influence of philosophical and logical thoughts of Greek and neo-Platonic scholars and its integration with Isma'ilism. Furthermore, some of the mentioned factors were also stated by Muslim historians which were used by Western researchers. However some of the factors, including the influence of philosophical and logical thoughts of Greek and neo-Platonic scholars were incredibly highlighted and emphasized in their works.
خلاصه ماشینی:
اين نوشتار با رويکرد تاريخي و روش گـردآوري کتابخانـه اي، بـه بررسـي ديـدگاه فلـوتن دربـاره بـاور شيعيان صدر اسلام به علم ويژة امام و نگرش شيعيان کوفي به خاندان رسالت در منابع کهن پرداخته و به نقد تعميم باور شيعيان کوفه و زيد به همۀ شـيعيان و همچنـين غيرشـيعي و غيرعربـي (ايرانـي) دانسـتن ايـن بـاور پرداخته شده است .
اين نوشتار براي بررسي ديدگاه فلوتن در موضوع علم خاص امام در ميـان شـيعيان ، بـه اين پرسش پاسخ ميدهد که مستندات فلوتن چه بوده و تا چه انـدازه زمينـۀ پـذيرش آن مستندات از لحاظ تـاريخي وجـود دارد و برداشـت فلـوتن براسـاس ايـن اسـتنادات چـه جايگاه روشي دارد؟ چگونه باور به اطاعت محض از خاندان رسالت ، باور به عالم بـودن و جايگاه خاص اين خاندان و فرزندان علي(ع )، بين شيعيان کوفه وجود داشته است .
در مستند دوم ، اعتقاد شيعيان کوفه به عالم بودن زيـد و مفترض الطاعه بودن او را مطرح کرده است ؛ زيرا گروهي از شيعيان از زيدبن علي با عنوان «يابن رسول الله »، در مورد خوردن شراب خواستار روايتي به نقل از اجداد وي شدند و اين يعني خاندان اهل بيت را به عنوان راويـاني مطمـئن و عـالم بـه حـديث ميدانستند که با وجود اختلاف نظر در موضوع (أکل شراب ) -فإنّ العلماء يختلفـون فيه - (ابن عبدربه ، [بي]: ٤١٧/٣) زيد را داراي مقام علمي مـيدانسـتند کـه مـيتوانـد اختلاف در اين بحث را رفع کند و به همين دليل از وي پرسش کرده اند.
− Ebn ‘Abdolbar, Abu ‘Omar Cordoba (1990), Al-Estī‘āb fī Ma‘rīfa al-Aṣḥāb, Edited by ‘Alī Moḥammad al-Bīǰāvī, Beirut: Dār al-ǰīll.