چکیده:
آسیای مرکزی یکی از مناطق ژئوپلیتیک پیرامونی جمهوری اسلامی ایران را تشکیل میدهد. شکلگیری این منطقه ژئوپلیتیک در شمال شرقی ایران عدم ثبات منطقهای در مسائل سیاسی و اقتصادی و ..در حوزه آسیای مرکزی و خاورمیانه و تغییرات سریع شرایط سیاسی،اقتصادی و ... پیشرانها و چالشهای متعددی را پیش روی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ایران قرار داده است.گسترش روابط اقتصادی باعث تحکیم امنیت منطقه خواهد گردید و افزایش نفوذ قدرتهای منطقهای و فرا منطقهای باعث ایجاد ناامنی در شمال شرق ج.ا.ایران میگردد. هدف از این تحقیق دستیابی به مؤلفه و شاخصهای اقتصادی مؤثر بر روابط دفاعی جمهوری اسلامی با کشورهای آسیای مرکزی و تعیین میزان تأثیر آنها بر روی یکدیگر میباشد.در این تحقیق نوع تحقیق«کاربردی-توسعه ای»و روش تحقیق «توصیفی-تحلیلی»و سؤال اصلی تحقیق «مؤلفه و شاخصهای اقتصادی مؤثر بر روابط دفاعی ج.ا.ایران و کشورهای آسیای مرکزی کدام است؟»میباشد.مدل مفهومی تحقیق برگرفته ازنظر اساتید این حوزه با پرسشنامه طیف لیکرت خودساخته به آزمون جامعه خبرگی گذاشته شد و با ضرایب آلفای کرونباخ 920/. در مؤلفه همگرایی اقتصادی و با ضریب 721/.در مؤلفه واگرایی اقتصادی ،پایایی آن تائید گردید.که شامل دو مؤلفه و 10 شاخص در مؤلفه همگرایی اقتصادی و 9 شاخص در مؤلفه واگرایی اقتصادی تائید گردید.
Central Asia is one of the geopolitical regions surrounding the Islamic Republic of Iran. The formation of this geopolitical region in northeastern Iran, the lack of regional stability in political and economic issues, etc. in the area of Central Asia and the Middle East, and the rapid changes in political, economic conditions, etc., have put many drivers and challenges in front of Iran's diplomatic and foreign policy apparatus. have given. The expansion of economic relations will strengthen the security of the region, and the increase in the influence of regional and extra-regional powers will cause insecurity in the northeast of Iran. The purpose of this research is to obtain the components and economic indicators effective on the defense relations of the Islamic Republic with the countries of Central Asia and to determine the extent of their influence on each other. In this research, the type of research is "applied-developmental" and the research method is "descriptive-analytical" and the main question of the research is "What are the components and economic indicators affecting the defense relations between Iran and Central Asian countries?" The conceptual model of the research taken from the opinion of the professors of this field was tested by the expert community with a self-made Likert scale questionnaire and the Cronbach's alpha coefficient was 0/920. Its reliability was confirmed in the economic convergence component and with a coefficient of 0/721 in the economic divergence component, which includes two components and 10 indicators in the economic convergence component and 9 indicators in the economic divergence component.
خلاصه ماشینی:
شکل گيري اين منطقه ژئوپليتيک در شمال شـرقي ايـران و دارا بـودن مرزهـاي طولاني آبي - خاکي با کشورهاي اين منطقه به همراه برخي از ويژگيهاي داخلي و بـين المللـي و عدم ثبات منطقه اي در مسائل سياسي و اقتصادي و در حوزه آسياي مرکزي و خاورميانه ، پيشران ها و چالش هاي متعددي را پيش روي دستگاه ديپلماسي و سياست خارجي ايران قرار داده است .
ا. ايـران و کشورهاي آسياي مرکزي که بر مبناي عوامل (سياسي داخلي و خارجي، اقتصادي ، انساني ، نظامي ، طبيعي) مؤثر بر روابط دفاعي آن ها ترسيم مي گردد که از واقعيت گرفته شده است و روابـط دفـاعي بين دو کشور را در مجموعه اقدامات و کنش هاي متقابـل واحـدهاي نظـامي حکـومتي (نيروهـاي مسلح وزارت دفاع و ...
علاوه بر اين ايران داراي موقعيت بسيار مناسبي در زمينه انتقال انرژي آسياي مرکزي از طريق خليج فارس به بازارهاي جهاني است و همچنين مـي توانـد انرژي اين منطقه را بدون عبور از روسيه به اروپا منتقل کند و از وابستگي ژئوپليتيکي اين کشورها به روسيه بکاهد که اين امر موردحمايت کشورهاي اروپايي نيز خواهد بود.
وجود اشتراکات و پيوندهاي تاريخي، فرهنگي و ديني بين ايران و آسياي مرکزي و نيز پتانســيل هــاي عظيم نفت وگاز، جمعيت زياد، بازار مناسب براي کــالاي ايرانــي و از همه مهــم تــر محصور بودن اين منطقه در خشکي و استفاده از فضا و قلمرو ايران به عنوان اقتصادي ترين مسير براي اين کشورها، فرصت هاي بالقوه اي را پيش روي ايران قرار داده و به نوعي موجب شده تا زمينه هاي متنوع و گسترده اي براي تعميق و گسترش روابط في مابين فراهم گردد.