چکیده:
یکی از مهمترین حوزههای مرتبط با آب؛ سیاستگذاری آب است. در دهههای مختلف در کشور، قوانین، سیاستها و برنامههای مختلفی در خصوص آب تدوین شده است. هدف پژوهش حاضر تحلیل گفتمان اسناد بالادستی آب بازه زمانی(1378-1368) میباشد، جامعهی آماری آن شامل برنامه اول توسعه (1372-1368)، سیاستهای کلی برنامه دوم توسعه (1372)، برنامه دوم توسعه(1378-1374)، سیاستهای کلی برنامه سوم توسعه (1378) و سیاستهای کلی نظام درمورد "منابع آّب"(1378) می-باشد. روش پژوهش حاضر تحلیل گفتمان به روش لاکلاو و موفه است و سعی خواهد شد به این سه سوال پاسخ داده شود گفتمان حاکم بر اسناد بالادستی آب چه بوده است؟ دالهای مرکزی، مولفههای گفتمانی، زنجیره هم ارزی و غیریتسازی حاکم که نشان دهنده این گفتمان بوده اند، چه بوده است؟ و از چه نظریهای به منظور تبیین گفتمان حاکم بر این اسناد استفاده شده است؟ تحلیل این اسناد نشان داد که گفتمان اصلی حاکم بر این دوره ایجاد رشد اقتصادی از طریق رشد بخش کشاورزی است که دالّ اصلی و نقطهی ثقل این اسناد به حساب میآید، که حاکی از توجه سیاستگذاران و تصمیمگیران به جنبههای کمی توسعه از طریق تقویت بخش کشاورزی است و این گفتمان با غیریتسازی گفتمان توسعه اقتصادی در این اسناد خود را نمایان میسازد و دالهای اصلی و شناوری مثل هژمونی گفتمان بازسازی و سازندگی، گفتمان اشتغال آبمحور و هژمونی گفتمان دولت بهرهبردار موید این گفتمان میباشد که با دالهای هم ارزی مثل رشد و گسترش تولید داخلی در زمینه کشاورزی، جلب منابع جهت سرمایه-گذاری و اعطاء تسهیلات، و ارتقاء اهداف برنامه مورد تایید قرار می-گیرد.
One of the important aspects of water is policy making for water. In different decades, there have been different policies, plans, and regulations with regards to water. The purpose of the current research was to do a discourse analysis on higher documents of water from 1989 to 1999. The research data is the first development plan (1989-1993), general policies of the second development plan (1993), the second development plan (1995-1999), general policies of the third development plan (1999), and general policies on water resources (1999). The research method is Lucklaw and Moufeh discourse analysis method. The research question is: What is the discourse dominating the higher documents? What are the main factors, discourse elements, and othering chains in this discourse? What theory can be used to explain the discourse used in this document? The analysis showed that the dominant discourse is to develop economy through agriculture. This shows the attention policy makers have paid to the quantitative aspects of development through the agricultural sector. This discourse borrows othering the discourse of economic development, the elements of which are the hegemony of construction discourse, water-based employment, and the hegemony of productive government. The discourse focuses on domestic production in agriculture, attracting investment, improving the aims of water sector and agriculture with regards to water and soil.