چکیده:
گام دوم مدرنیزاسیون در ایران با تدوین مبانی و اصول انقلاب سفید آغاز گشت. تعلیموتربیت زنان که پیشتر بخشی از برنامه نوسازی ایران تلقی میشد، در این دوره نیز، اهمیت یافت و مورد نقد و بازبینی قرار گرفت. گفتمان نوگرایی عصر رضاشاه که به مفهوم آزادی زن شکل داده و برنامههای تربیتی زنان را حول این منظومه تنظیم کرده بود؛ متأثر از فلسفهی انقلاب سفید و تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این دوران بود. «آموزش ملی و میهنی» به عنوان اساسیترین سیاست آموزشی این دوره در کنار مفهوم آزادی زن به طرحها و برنامههای آموزشی زنان شکل داد؛ از اینرو، تغییر رویکرد سیاستهای آموزشی زنان در این دوران از محدودهی خانه و خانوداه به جنبههای فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آنان بود. این پژوهش بدیع، با استفاده از مفهوم سنتی پیوستگاری در تاریخ و با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی رویکردها، طرحها و آهنگ تغییرات برنامههای آموزشی دختران در کتابهای درسی این دوره، جهت تشریح چگونگی هویتیابی زن مدرن و کارکردهای آن در فرایند مدرنیزاسیون ایران میپردازد.
The second phase of modernization in Iran began with the compilation of the fundamentals and principles of the White Revolution. The education of women which was formerly considered a part of Iranian innovation program gained momentum and went under consideration and investigation. The innovative discourse of the Reza Shah era that was formed under women emancipation and included the education of women was also affected by the White Revolution and the political, social and economic situations of that period. “National education” as the most significant educational policy of this period along with the concept of women emancipation led to the formation of the programs and plans for women education. Therefore, in this period. the education policy of women’s education was a movement from house and family to social and economic and political aspects. This new study employing the traditional continuity concept in history and through a descriptive analytical approach, follows the plans and programs for women education in the textbooks of this period in order to illuminate the identity of the modern woman and the application of this identity in the process of modernization in Iran.
خلاصه ماشینی:
گفتمان مسلط بر نظام آموزشی زنان در کتاب های درسی دبیرستانی (١٣٤٥-١٣٥٧ ش) * حسن زندیه فاطمه سمیعی 1 ** چکیده گام دوم مدرنیزاسیون در ایران با تدوین مبانی و اصول انقلاب سفید آغاز گشت و بـا تشـکیل سازمان زنان ایران ، در سال ١٣٤٥ ش، طرح ریزی سیاست های کـلان فرهنگـی و آموزشـی در حوزه ی زنان به ضرورتی برای حاکمیت بدل شد.
پیشینه پژوهش کتاب «نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن » (مناشری ١٣٩٧)، تـأثیر نظـام آموزشـی نـوین بـه عنوان اهرم اصلی ، موتور محرک و مهم ترین ابزار مدرنیزاسیون در ایران را مورد ارزیـابی قـرار داده است ؛ در این پژوهش ، مناسبات و ارتباطات میان فلسـفه ی سیاسـی حکومـت پهلـوی بـا فلسفه ی آموزشی آن ، سیاست و برنامه ریزی آموزشی در ابعاد کمی و کیفی بررسی شده اسـت .
طبق تحلیل این پژوهش ، نقطه ی آغاز توجه به نهاد آموزشی منظم و متمرکز از عصر فتحعلی شـاه آغـاز گشـت و تـا جمهـوری اسلامی چند نقطه ی عطف مهم را پشت سر گذاشت ؛ تأسیس دارالفنـون ، انقـلاب مشـروطه و ضرورت ایجاد نهاد آموزشی متمرکز برای انجام اصلاحات و تغییرات عمیق ، روی کـار آمـدن رضاشاه و دولتی شدن نهاد آموزش و شتاب و توسعه ی آموزش وپـرورش و سـرانجام ، عصـر انقلاب سفید به عنوان تغییردهنده ی فلسفه ی شالوده ی نظام آموزشـی ایـران ، مهـم تـرین نقـاط عطف نظام آموزشی ایران در نظر گرفته شده اند.