چکیده:
چکیده امروزه شکوفایی شهری به یکی از موضوعهای مهم در حوزه توسعه شهری تبدیل شده است. در این راستا، این مقاله کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشرانهای موثر بر وضعیت آینده شکوفایی کلان شهر تهران را بازشناسی و خوشهبندی کند. دادههای نظری با روش اسنادی و دادههای تجربی با روش پیمایشی بر پایه تکنیک دلفی تهیه شده است. جامعه آماری 20 نفر از خبرگان و متخصصین شهری بر اساس نمونهگیری گلوله برفی میباشد. 49 پیشران اولیه در 6 دسته احصاء و شناسایی شده با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرمافزار MICMAC پردازش شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد الگوی کلی پراکندگی پیشرانهای مورد مطالعه از نظر تحلیل اثرات متقابل، در مجموع بیانگر وضعیت یک سیستم محیطی ناپایدار است که در آن پیشرانهای شکوفایی شهری از نظر اثرگذاری و اثرپذیری، حالت پیچیده و بینابین دارد که تمرکز پیشرانها بیشتر در خوشه عوامل مستقل است. نرخ فقر، ضریب جینی، نرخ اشتغال، نرخ بیکاری، قابلیّت دسترسی به فضاهای باز عمومی، سرانه تفریحی، سرانة فضای سیز، رضایت از کیفیت خدمات درمانی-بهداشتی، رضایت از امنیت محیط فیزیکی، تعداد بیکاران جوان، نرخ اشتغال در بخش غیررسمی، سرانه فرهنگی، میزان تخریب و نوسازی بافتهای فرسوده، سرانة تولید پسماند، مشارکت مدنی به عنوان کلیدیترین پیشرانهای موثر بر روند آینده شکوفایی کلان شهر تهران انتخاب شدند.
AbstractToday, urban prosperity has become one of the important issues in the field of urban development. In this regard, this article has tried to identify and cluster the driving forces affecting the future state of the prosperity of the metropolis of Tehran using the method of structural analysis. Theoretical data was prepared by document method and experimental data by survey method based on Delphi technique. The statistical population is 20 urban experts based on snowball sampling. 49 primary drivers have been processed in MICMAC software in 6 statistical categories and identified by structural interaction analysis method. The results of this research show that the general distribution pattern of the drivers studied, in terms of mutual effects analysis, indicates the state of an unstable environmental system in which the drivers of urban prosperity have a complex and intermediate state in terms of effectiveness and effectiveness. The focus of drivers is mostly in the cluster of independent factors. Poverty rate, Gini coefficient, employment rate, unemployment rate, accessibility to public open spaces, recreation per capita, space per capita, satisfaction with the quality of health care services, satisfaction with the security of the physical environment, the number of young unemployed, the employment rate in the informal sector, Cultural per capita, the amount of destruction and renovation of worn-out structures, waste generation per capita, civic participation were chosen as the most important driving forces for the future prosperity of Tehran metropolis.
خلاصه ماشینی:
نتايج اين پژوهش نشان مي دهد الگوي کلي پراکندگي پيشران هاي مورد مطالعه از نظر تحليل اثرات متقابل ، در مجموع بيانگر وضعيت يک سيستم محيطي ناپايدار است که در آن پيشران هاي شکوفايي شهري از نظر اثرگذاري و اثرپذيري، حالت پيچيده و بينابين دارد که تمرکز پيشران ها بيشتر در خوشه عوامل مستقل است .
نرخ فقر، ضريب جيني، نرخ اشتغال ، نرخ بيکاري، قابليّت دسترسي به فضاهاي باز عمومي، سرانه تفريحي، سرانۀ فضاي سيز، رضايت از کيفيت خدمات درماني - بهداشتي، رضايت از امنيت محيط فيزيکي، تعداد بيکاران جوان ، نرخ اشتغال در بخش غيررسمي، سرانه فرهنگي، ميزان تخريب و نوسازي بافت هاي فرسوده ، سرانۀ توليد پسماند، مشارکت مدني به عنوان کليدي ترين پيشران هاي موثر بر روند آينده شکوفايي کلان شهر تهران انتخاب شدند.
در حال حاضر کلان شهرهاي ايران به طور عام و کلان شهرهاي آن به طور خاص با معضلات و مشکلاتي نظير حاشيه نشيني (ابراهيم زاده و همکاران ، ١٣٨٣)، کمبود سرانه هاي آموزشي، درماني، تفريحي و ورزشي(ابراهيم زاده و حبيب زاده لمسو، ١٣٨٩)، رشد پراکنده شهري (قرباني و نوشاد، ١٣٨٧)، ترافيک (افشار کهن و همکاران ، ١٣٩١)، فقدان حمل ونقل عمومي مناسب (فلاح منشادي و همکاران ، ١٣٩٤) و غيره مواجه مي باشد که اين عوامل امروز باعث تشديد مسائل اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي شده است (علياکبري و اکبري، ١٣٩٦).
در همسويي با چنين هدف و ضرورتي، اين مقاله با کاربست روش تحليل ساختاري پيشران هاي موثر بر وضعيت آينده شکوفايي شهر تهران را مورد بررسي قرار داده است .