چکیده:
مدیریت مطلوب پسماندهای غذایی با توجه به حجم بالای تولید روزانه آنها در تمامی کشورها از اهمیت ویژهای بهخصوص از دیدگاه زیستمحیطی و بهداشتی برخوردار است. این نوع پسماندها بهعلت ماهیت شیمیایی و ساختاری، بهراحتی تجزیه شده و در صورت مدیریت غیراصولی، از پتانسیل بالایی برای تولید شیرابه و انتشار گازهای گلخانهای، آلودگی خاک و ... برخوردارند. به دلیل اهمیت موضوع، مطالعه حاضر با هدف کلی تحلیل محتوای اسناد فرادستی در سه سطح ملی، منطقهای و محلی بهمنظور استنتاج اهداف نظام مدیریت پایدار پسماند شهر تهران به اجرا درآمد. بدین منظور 15 سند فرادستی (5 سند ملی، 5 سند منطقهای و 5 سند محلی) بهعنوان نمونه هدفمند و در دسترس برای مطالعه انتخاب گردید. اسناد منتخب با استفاده از تحلیل محتوای اسناد به روش گال و همکاران بررسی و مفاهیم مربوطه استخراج و کدگذاری گردید. این تحقیق، 5 هدف کلی مدیریت پایدار پسماند و همسو با اهداف توسعه پایدار را شناسایی نمود. درواقع پنج بُعد شامل: هدف نهادی (با تأکید بر یکپارچگی و شمولیت ارکان کلیدی سیستم مدیریت پسماند شهری)، هدف فنی و زیرساختی (با تأکید بر بهینهسازی فرآیندهای موجود در بکارگیری فناوریهای مدیریت پسماند شهری)، هدف زیستمحیطی (تأکید بر کمینهسازی اثرات سوء بهداشتی و زیستمحیطی سیستم مدیریت پسماند شهری)، هدف اقتصادی (تأکید بر پایداری اقتصادی و مالی سیستم مدیریت پسماند شهری) و هدف فرهنگی- اجتماعی (تأکید بر جلب مشارکت حداکثری شهروندان و خدماتگیرندگان) به عنوان اصلیترین اهداف تأثیرگذار در مدیریت پایدار پسماند تعیین گردید.
Due to the high volume of their daily production, the optimal management of food waste is of special importance in all countries, especially from the environmental and health point of views. Because of its chemical and structural nature, this type of waste is easily decomposed and has a high potential to produce leachate and emit greenhouse gases, soil pollution, etc. in case of improper management. Due to the importance of the subject, the present study was carried out with the general aim of analyzing the content of the upstream documents at three national, regional and local levels in order to deduce the goals of the sustainable waste management system in Tehran. For this purpose, 15 upstream documents (5 national documents, 5 regional documents and 5 local documents) were selected as targeted and available samples for study. The selected documents were analyzed using the content analysis method of Gal et al. and the relevant concepts were extracted and coded. According to the results, the goals of sustainable food waste management in Tehran are presented in the form of five institutional (integration and inclusion of key elements of the urban waste management system), technical and infrastructural (optimizing existing processes in the use of technologies), environmental (minimizing adverse health and environmental effects), economic (financial sustainability) and cultural-social (attracting the maximum participation of citizens) categories. Finally, suggestions have been made to achieve each of the goals.
خلاصه ماشینی:
با توجه به نتايج ، اهداف مديريت پايدار پسماند مواد غذايي شهر تهران ، در قالب پنج مقوله نهادي (يکپارچگي و شموليت ارکان کليدي سيستم مديريت پسماند)، فني و زيرساختي (بهينه سازي فرآيندهاي موجود در به کارگيري فناوريها)، زيست محيطي (کمينه سازي اثرات سوء بهداشتي و زيست محيطي )، اقتصادي (پايداري اقتصادي و مالي) و فرهنگي - اجتماعي (جلب مشارکت حداکثري شهروندان ) ارائه و در نهايت براي نيل به هر يک از اهداف ، پيشنهادهايي مطرح شده است .
عدم خلوص پسماندهاي توليدي در شهر تهران به واسطه عدم جداسازي پسماندهاي مواد غذايي و خشک از يکديگر در محل توليد جهت تهيه کمپوست باکيفيت ؛ عدم وجود برنامه اي بلندمدت جهت بهبود کيفي فرايند تفکيک پسماند غذايي در مبدأ در شهر تهران و درنتيجه عدم اميد به حصول به پسماند تر خالص از لحاظ ترکيب فيزيکي و ترکيب شيميايي در سال هاي آتي؛ عدم توانايي واحدهاي پردازش مستقر در مجتمع آرادکوه (هم به دلايل فني و هم به دليل ترکيب خاص پسماند شهر تهران ) جهت خالص سازي کامل پسماندهاي غذايي موجود در بار ورودي از بعد فيزيکي)؛ و عدم وجود برنامه مدوني براي جمع آوري جداگانه پسماندهاي غذايي شهر تهران از مبادي توليد به صورت جداگانه جهت استفاده مؤثر از آن ها برخي از اين معضلات و مشکلات هستند )٢٠١٨ ,Comprehensive waste management plan(.
در اين پژوهش اهداف مديريت پايدار پسماندهاي غذايي شهر تهران ، از اسناد فرادست ملي، منطقه اي و محلي استخراج و در پنج دسته کلي دسته بندي گرديد (شکل ٤).