چکیده:
مسئله عدل و نحوه اثرگذاری آن بر خوانش مسلمانان از قرآن کریم، یکی از مسائل دیرپای گفتگوها و اندیشهورزی های مسلمانان بوده است. این مساله در سده گذشته در زمینه خوانش مناسبات میان دو جنس در خانواده و اجتماع از منظر قرآن کریم جلوه و بروز خاصی پیدا کرده است به گونه ای که یکی از مبانی اصلی خوانشهای زنانهنگر نوین از قرآن کریم، اتکای بر عدل به مثابه یک مبنای کلامی است. دغدغه زنان نواندیش مسلمان نسبت به عدل و زدودن خوانشهای مذکرمحور از قرآن، سبب شده است آنچه را به عنوان نکوهش زنانگی و درجه دومی بودن زن در تفاسیر سنتی معرفی مینمایند معلول محوریت احادیث در تفسیر قرآن کریم، اشتباهات انسانی مفسرین و در نظر نگرفتن رویکرد تدریجی قرآن برای اصلاح جامعه به سمت برابری بدانند. در مقابل برخی از مجتهدین شیعی، با قبول تفاوت بین دو جنس در عین داشتن هویت انسانی یکسان، عدالت را در اتخاذ رویکردهای متناسب با تفاوتهای جنسیتی در قالب حقوق و تکالیف متناسب با هر جنس در حیطههای فردی، خانوادگی و اجتماعی میدانند تا بتواند سعادت فرد را به طور همه جانبه تضمین کند. در واقع هر دو دیدگاه مرجعیت خداوند و عدالت وی در قوانین را مطمح نظر دارند ولی زنان نواندیش عدالت نسبت به زنان را عدالت مساواتی میدانند و متفکران شیعی، قائل به عدالت استحقاقی هستند. در این پژوهش که به به روش تحلیلی-تطبیقی صورت گرفته است، به عدالت در روابط بین دو جنس در قرآن از نظر اندیشمندان شیعه و خوانشهای زنانهنگر تحلیل و سپس مقایسه میشود.
Adl, as one of the theological foundations of reading the relationship between the two sexes from the perspective of the Holy Quran, has found a special place among Muslim women thinkers. In such a way that one of the main foundations of modern feminist readings of the Holy Qur'an is reliance on justice as a theological basis. New-thinking women consider the condemnation of femininity in traditional interpretations as a result of the centrality of hadiths in the interpretation of the Qur'an, the human mistakes of the commentators, and not considering the gradual approach of the Qur'an towards equality. Some Shiite mujtahids, by accepting the same human identity of both sexes, consider justice in adopting appropriate approaches to gender differences in the form of rights and duties, in individual, family and social fields.In this context, neo-thinking women believe in egalitarian justice and Shia thinkers believe in meritorious justice. This research examines the justice between the two sexes in the Qur'an from the point of view of Shia thinkers and feminist readings using an analytical-applied method.