چکیده:
بنابر آیه۶۰ سوره توبه یکی از مصارف زکات «تألیف قلوب» است. از روایات و سیره معصومین(ع) استفاده میشود که مهمترین کارکرد و تأثیر این مورد از مصرف زکات، متمایلکردن دلها بهسوی اسلام و تثبیت مسلمانان ضعیفالعقیده است. همین امر سبب شده تا برخی معاندان درصدد عیبجویی و شبههافکنی برآمده و این سهم را نوعی تطمیع مالی و رشوه برای خریدن ایمان بهشمار آورند و علت تشریع سهم «تألیف قلوب» را ناتوانی پیامبر(ص) از ارائه ادله متقن و براهین منطقی معرفی کنند. مقالاتی که درباره سهم «تألیف قلوب» نوشته شده است، هیچیک به تحلیل علّت تشریع سهم تألیف قلوب در اسلام نپرداختهاند و بیشتر به مسائل متداول فقهی و برخی موضوعات سیاسی توجه نمودهاند؛ بر این اساس، ضرورت بحث و پاسخ به این شبهه بهطور کامل روشن میشود. در این مقاله به روش تحلیلی - توصیفی و با استناد به منابع کتابخانهای و بهرهگیری از آیات، روایات و دیدگاههای مفسران مشهور به تحلیل و پاسخ به این شبهه پرداخته شده است. وجه تمایز این مقاله از دیگر مقالاتی که درباره سهم «تألیف قلوب» نوشته شده، در پرداختن به نقد و پاسخ به شبهه یادشده است و نتیجه اینکه پرداخت این سهم نوعی زمینهسازی برای شنیدن پیام اسلام براساس حب فطری بشر به مال میباشد.
According to verse 60 of Surah Tawbah, one of the expenditures of zakat is "Ta'alif Qoloub (to attract the hearts of those who have been inclined towards Islam)". According to the hadiths and the lifestyles of the Fourteen Infallibles, the most important function and effect of zakat expenditure is to incline the hearts towards Islam and to stabilize weak-minded Muslims. This has caused some opponents to find fault, raise doubts, consider this share as a kind of financial greed, and bribe to buy faith and consider this as the Prophet's inability to present convincing and logical proofs to be the reason for legislating the share of "Ta'alif Qoloub". None of the articles that have been written about the share of "Ta'alif Qoloub" has analyzed the reasons for the legalization of Ta'alif Qoloub in Islam, and they have paid more attention to common jurisprudential issues and some political issues. In this regard, the necessity of discussing and answering this doubt is fully clarified. This article has analyzed and answered this doubt through the analytical-descriptive method and by referring to library sources and using the verses, narratives, and viewpoints of famous commentators. The distinguishing feature of this article from other articles written about the share of "Ta'alif Qoloub" is in addressing the criticism and answering the doubt. The finding suggests that paying this share is a kind of providing the context for hearing the message of Islam based on human's natural love for wealth
خلاصه ماشینی:
تألیف قلوب، شبهه تطمیع مالی بودن، آیات، روایات، تفاسیر این مقاله برگرفته از رساله دکتری با عنوان: اهداف و حکمت های تشریع سهم تالیف قلوب از منظر آیات و روایات با رویکرد پاسخ به شبهات (استاد راهنما: حجت الاسلام دکتر جواد ایروانی) استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد میباشد.
ب) از همان حضرت، در حدیثی دیگر که در بخشی از آن، مشترک با روایت بالا است، اما صراحت بیشتری در تالیف قلوب بهوسیله مال دارد، اینگونه نقل شده است: «ايشان مردمى بودند که خداى عز و جل را به يگانگى شناختند و از پرستش آنچه جز خداوند پرستش شود دست برداشته بودند، و گواهى دادند که معبودى جز خداى يگانه نيست و محمد| رسول خدا است، با اين حال در برخى از آنچه پيغمبر| آورده بود شک داشتند، پس خداى عز و جل به پيغمبر خود دستور داد بهوسيله مال و عطاى به آنها آنان را با اسلام الفت دهد تا اسلام آنها نيکو شود، و بر اين دين که بدان درآمدهاند و بدان اعتراف کردهاند پا برجا شوند» (کلینی، ۱۴۰۷ق، ج2، ص ۴۱۱).
د) از امام رضا (علیه السلام) نیز نقل شده است: «مولفه قلوبهم مردمی بودند که خدا را به یگانگی شناختند و از عبادت غیرخدا دست برداشته بودند، اما به شناخت اینکه محمد فرستاده خدا است، نرسیده بودند و روش رسول خدا| این بود که دلهای آنان را بهدست آورد و به آنان میفهماند تا بشناسند، پس برای آنان سهمی در صدقات قرار داد تا بشناسند و رغبت کنند» (طوسی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص ۵۰).