چکیده:
ارزیابی شاخصهای زیستپذیری میتوانند وضعیت محدودههای مختلف جغرافیایی شهر را به صورت تطبیقی نشان داده، آنها را از نظر وضعیت امکانات، خدمات و نیز تنگناهای شهری ردهبندی کرده و اولویت بخشند. هدف از پژوهش حاضر اولویتبندی زیستپذیری مناطق و محلات شهر شهرکرد میباشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت یک پژوهش تحقیقی است. جامعه آماری شامل ساکنان شهر شهرکرد به تعداد 160000 نفر میباشد که تعداد نمونه برابر 383 نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه تصادفی در دسترس تعیین شدند. ابزار پژوهش پرسشنامهای که دارای سه بخش اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی با 85 سوال میباشد که روایی پرسشنامه به شیوه صوری به تایید 5 تن از اساتید مربوطه رسیده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 83/ 0 تعیین شد. دادههای گردآوری شده بر اساس آزمون فریدمن با نرمافزار SPSS22 و نیز نرمافزار GIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن بود که منطقه 1 که اغلب مراکز اداری و خدماتی در آن قرار دارد به لحاظ زیستپذیری در رتبه نخست و منطقه 2 در رتبه دوم قرار دارد. همچنین رتبهبندی محلات مختلف در شهر شهرکرد نشان از آن دارد که محلههایی که در حاشیه شهر قرار دارند و از مرکز دور بوده و با توجه به جمعیت ناهمگون آن و حاشیهنشینی، نبود امکانات و خدمات مناسب و.... به لحاظ زیستپذیری در مراتب آخر قرار دارند و محلاتی که در مرکز شهر قرار دارند به لحاظ زیستپذیری در وضعیت بهتری قرار دارند.
Evaluation of the viability indicators can be used for comparing the status of different geographical areas of the city and prioritizing them in terms of facilities, services, and urban bottlenecks. The purpose of the present study is to prioritize the viability of Shahrekord districts and neighborhoods based on the role of urban management. The present study is descriptive and applied research. The population of the study consisted of 160000 inhabitants of Shahrekord. The research instrument was a questionnaire consisting of three sections: social, economic, and environmental with 85 items. The collected data were analyzed by Friedman test using the SPSS22 and GIS software. The results indicated that most of the administrative and service centers are located in district 1 of the city and thus it is ranked first in terms of viability, while district 2 is in the second rank. Also, the ranking of different neighborhoods in the city of Shahrekord indicates that the neighborhoods on the outskirts of the city are far from the center and due to their heterogeneous population and suburbs, lack of suitable facilities and services ranks last as far as viability is concerned while downtown areas are in a better condition.
خلاصه ماشینی:
بررسی و اولویت بندی زیست پذیری مناطق و محلات شهر شهرکرد تاریخ دریافت مقاله : ٩٨/٠٨/٢٢ تاریخ پذیرش نهایی مقاله : ١١/٠٥/ ٩٨ پژمان محمدی (دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران) یوسفعلی زیاری (دانشیار رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران) علی توکلان (استادیار رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران) چکیده ارزیابی شاخص های زیست پذیری میتوانند وضعیت محدودههای مختلف جغرافیایی شهر را به صورت تطبیقی نشان داده، آنها را از نظر وضعیت امکانات، خدمات و نیز تنگناهای شهری ردهبندی کرده و اولویت بخشند.
در واقع سلامت روحی- روانی، ارتقا ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شهروندان و رغبت آنها برای ادامه زندگی در شهر در گرو افزایش و بهبود شاخصهای ابعاد مورد نظر است و رویکرد زیست پذیری در حصول به این مهم در کوتاه مدت نقش مؤثری ایفا میکند (ساسان پور و همکاران، ١٣٩٧: ٢٥٥).
نقشه ١-موقعیت منطقه مورد مطالعه (مأخذ: نگارندگان) نتایج و بحث در این قسمت با استفاده از میزان پاسخگویی افراد در مناطق و نواحی شهرکرد به شاخص زیست پذیری و ابعاد آن بر اساس آزمون فریدمن ، رتبه بندی شده که نتایج در جداول و نقشه ها ارائه گردیده است .
نقشه ٩- وضعیت محلات شهرکرد بر اساس شاخص زیست محیطی(مأخذ: نگارندگان) بر اساس نتایج به دست آمده مشاهده میگردد که محلاتی که در محدوده حاشیه شهر واقع شده اند و از مرکز دور بوده و تمرکز جمعیت مهاجر در آنها زیاد میباشد به لحاظ شاخص اقتصادی در وضعیت خوبی قرار ندارند که این امر در محله ٤ از منطقه ٢ به خوبی قابل مشاهده است .