چکیده:
تاریخ جهانگشای جوینی، علاوه بر اینکه یکی از مهمترین آثار تاریخی دورۀ مغول بهشمار میآید، از جنبۀ ادبی نیز یکی از شاهکارهای ادبیات پارسی است. در این پژوهش، جلوهها و جنبههای گوناگونی اخلاقی کتاب تاریخ جهانگشا تحلیل و بررسی شده است. مدعای اصلی پژوهش حاضر این است که تاریخ جهانگشا علاوه بر ارزشهای تاریخی، از جهت اشاعۀ مسائل اخلاقی و تعلیمی نیز یک اثر برجسته در عصر مغول، دورهای دشوار برای فرهنگ ایرانی، بهشمار میآید. بهمنظور بررسی این مدعا، مسائل اخلاقی تاریخ جهانگشا در دو نوع ایجابی و سلبی دستهبندی و در ادامه، انواع شیوههای بیان عطاملک جوینی در مسائل اخلاقی واکاوی شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که جوینی در مقام یک منتقد اخلاقی و مروج اخلاق در عصر مغول، با شیوهای خلاقانه بیشتر متمایل به ترغیب افراد به امور نیک اخلاقی و اجتماعی بوده و به دلایلی همچون تلاش برای حفظ فرهنگ ایرانی، بیم از گزند مغولان در صورت نفی اعمال ایشان و ایدئولوژی ویژۀ او در باب اهمیت خوشبینی و امید، نهی از امور منفی، جایگاهی پایینتر در اندیشۀ او داشته است. همچنین بهنظر میرسد تعدد روشهای نویسنده در بیان مسائل اخلاقی حاکی از اهمیت تعلیم و اخلاق در نظام اندیشگانی او باشد.
In addition to being one of the most important mongol historical works, Tarikh- ‘i-Jahangusha is also a literary masterpiece of Persian literature. In the present study, the moral and didactic aspects of Tarikh- ‘i-Jahangusha are considered and specified. The major argument of this study is that in addition to Tarikh- ‘i-Jahangusha’s historical values, it is a tour de force regarding the promulgation of moral and didactic issues. To prove this argument, the researchers have categorized historical issues into positive and negative. In addition, they have scrutinized different kinds of expressing moral issues by Juvayni. The results of this study indicate that Juvayni in the position of an instructor of morality had been more inclined to encourage people to righteous moral deeds, and warning people against negative deeds has had a lower position in his moral thought. Additionally, it seems that the diversity of moral issue expression methods indicates the importance of didacticism and morality in his ideological system.
خلاصه ماشینی:
مدعای اصلی پژوهش حاضر این است که تاریخ جهانگشا علاوه بر ارزشهای تاریخی، از جهت اشاعۀ مسائل اخلاقی و تعلیمی نیز یک اثر برجسته در عصر مغول، دورهای دشوار برای فرهنگ ایرانی، بهشمار میآید.
بهمنظور بررسی این مدعا، مسائل اخلاقی تاریخ جهانگشا در دو نوع ایجابی و سلبی دستهبندی و در ادامه، انواع شیوههای بیان عطاملک جوینی در مسائل اخلاقی واکاوی شده است.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که جوینی در مقام یک منتقد اخلاقی و مروج اخلاق در عصر مغول، با شیوهای خلاقانه بیشتر متمایل به ترغیب افراد به امور نیک اخلاقی و اجتماعی بوده و به دلایلی همچون تلاش برای حفظ فرهنگ ایرانی، بیم از گزند مغولان در صورت نفی اعمال ایشان و ایدئولوژی ویژۀ او در باب اهمیت خوشبینی و امید، نهی از امور منفی، جایگاهی پایینتر در اندیشۀ او داشته است.
آنچه در این پژوهش دستمایۀ نقد اخلاقی قرار میگیرد، محتوا و شیوۀ نگارش یکی از مهمترین و ارزشمندترین آثار تاریخیـادبی ایران عصر مغول، یعنی تاریخ جهانگشای جوینی است.
صورت پذیرفته که اگرچه بهصورت مستقیم با پژوهش حاضر مرتبط نیستند؛ میتوان هریک را بهمثابۀ پیشینهگونهای برای پژوهش حاضر تلقی کرد: سلیمانی (1392) به نقش مثلهای قرآنی در آموزههای اخلاقی تاریخ جهانگشا پرداخته است و انواع شیوههای بهرهگیری از امثال قرآنی در این کتاب را تبیین کرده است.
کتاب تاریخ جهانگشا یکی از مهمترین آثار منثور کلاسیک پارسی است که علاوه بر اشتمال بر مسائل تاریخی عهد مغول، از حیث اشارات ادبی، اخلاقی و تعلیمی نیز بسیار غنی است.
Investigation of the process of debate conflict between chineses and romans based on Halliday s functional theory Zahrabatool Bagherian Hakani1*| Yahya Talebian2| Gholam Reza Mastali Parsa3 1.