چکیده:
رفتارهای پرخطر به رفتارهایی گفته میشود که سلامت و بهزیستی جسمی، روانشناختی و اجتماعی افراد و جامعه را به خطر میاندازد. نوجوانی دوره تغییرات بزرگ است؛ تغییرات سریع احساسی فیزیکی و اجتماعی. نوجوانی دوره اکتشاف اتکاء به نفس کنترل بر خود، توانایی تصمیمگیری و دوره انتخاب است. این دوره زمانی است که نوجوان نقشها و مسئولیتهای جدید را میپذیرد و مهارتهای اجتماعی را برای برعهده گرفتن آن نقشها فرا میگیرد. نوجوانان یکی از قشرهای حساس و پرخطر جامعه محسوب میشوند که آسیبها و رفتارهای پرخطر باعث تهدید سلامتروانی آنها میشود. از آنجایی که متربیان از 7 سالگی وارد مدرسه میشود، نقش مدارس در کنترل این رفتارها، بسیار پررنگ خواهد شد. لذا هدف از این پژوهش «شیوهای مشاوره و راهنمایی دانشآموزان با هدف جلوگیری از رفتارهای پرخطر و آسیبزا» میباشد. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و شیوه گردآوری دادهها نیز مبتنی بر شیوه کتابخانهای و اسنادی میباشد که این دادههای به دست آمده با رویکرد توصیفی – تحلیلی در راستای رسیدن به موضوع پژوهش حاضر مورد تحلیل قرار گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نوجوانانی که دارای آگاهی از سلامتروانی واجتماعی خود هستند، نقاط قوت خود را به خوبی شناخته و دارای عزتنفس هستند و میتوانند رفتارهای اجتماعی سالم داشته و با کنترل عواطف و احساسات از انجام اینگونه رفتارها خودداری نمایند. یکی از نشانههای رفتارهای خود مراقبتی، داشتن مهارت نه گفتن در مقابله با موقعیتهای خطرآمیز است.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که نوجواناني که داراي آگاهي از سلامت رواني واجتماعي خود هستند، نقاط قوت خود را به خوبي شناخته و داراي عزت نفس هستند و ميتوانند رفتارهاي اجتماعي سالم داشته و با کنترل عواطف و احساسات از انجام اين گونه رفتارها خودداري نمايند.
خسرو (١٣٩٤) در تحقيقي با عنوان «رفتارهاي پرخطر در بين دانش آموزان نوجوان دختر و پسر شهر تهران » به اين نتيجه رسيد که تجربه کشيدن قليان ، کشيدن سيگار، رابطه جنسي، کتک کاري در بيرون از خانه ، و تجربه مصرف الکل به ترتيب همه گيرترين رفتارهاي پرخطر در ميان نوجوانان بودند.
طرح هاي آموزش پيشگيري با رويکرد رشد مدار نيز شامل برنامه هايي هستند که به تناسب ويژگيها و دوره هاي رشد جسمي، رواني و اجتماعي کودکان و نوجوانان ، سطحي از مهارت هاي پيشگيرانه را به آنها آموزش ميدهند که به همين دليل ، نوع مهارت ها در هر دوره تحصيلي متفاوت بوده و در عين حال مکمل يکديگر هستند و انتظار ميرود که دانش آموزان با فراگيري اين مهارت ها بتوانند تواناييشان را براي خود مراقبتي افزايش داده و در برابر آسيب هاي اجتماعي و رفتارهاي پرخطر از خود محافظت کنند.
طرح مدارس عاري از خطر (دوره متوسطه دوم ) مدرسه اي است که در آن با تمرکز بر کاهش عوامل مخاطره آميز و پيشگيري از گرايش دانش آموزان به رفتارهاي پرخطر به رهبري گروه همسال با استفاده از آموزش فعال اجرا ميشود.