چکیده:
زبان پدیدۀ پویا و تغییرپذیر است که همواره دستخوش تحول و تطور قرار میگیرد. مثل هر موجود زندۀ دیگر واحدهای زبانی متولد شده رشد کرده به بلوغ و روایی میرسد و اندکاندک راه زوال را طی میکند. دستور بخشی از زبان فارسی است که درباره ساخت آوایی؛ صرفی؛ نحوی و معنایی زبان بحث میکند. در این نوشتار سعی شده است کتاب دستور زبان فارسی دکتر عبدالرسول خیامپور مورد نقد و بررسی قرار گیرد و به صورت اجمالی با کتاب دستور زبان فارسی دکتر تقی وحیدیان کامیار مقایسه شود. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام شده است و خواندن آن به دانشجویان ادبیات و زبانشناسی که بدنبال اطلاعات بیستری درباره کتاب دستور هستند توصیه میشود. حاصل این مطالعه و پژوهش آنکه مباحث دستور زبان همواره در حال تغییر بوده و هراز چند سال بازنگری در آن یک ضرورت علمی است.
خلاصه ماشینی:
4- از دو صفت 5- از دو فعل: الف) از دو فعل امر: بزن و بکوب / بگیر و ببند ب) هردو فعل مضارع ج) اولی ماضی و دومی فعل امر 6- از یک جمله 7- از دو قید 8- از قید و اسم *اقسام اسم کنایه که بر سه قسم است: 1) ضمیر که بر چهار قسم است: الف) ضمیر شخص ب) ضمیر اشاره ج) ضمیر مشترک د) ضمیر اختصاص 2- مبهمات 3- اسم استفهام * حالات اسم، سیزده مورد است: 1) حالت فاعلی 2) حالت مسند الیهی 3) حالت مسندی 4) حالت مفعول صریحی 5) حالت مفعول غیر صریحی 6) حالت اضافی 7) حالت نداعی 8) حالت قیدی 9) حالت عطفی 10) حالت بدلی 11) حالت متممی 12) حالت تمییزی 13) حالت وصفی * تجزیه که بر سه قسم است: 1) تجزیه کلمه 2) تجزیه جمله 3) تجزیه کلام فصل دوم: «صفت» صفت بر پنج قسم است: 1)صفت مطلق 2) صفت اشاره 3) صفت شماره 4) صفت استفهام 5) صفت ابهام *اقسام صفت مطلق بر دو نوع است: سماعی و قیاسی صفت قیاسی خود بر 6 نواع است: 1) صفت فاعلی 2) صفت مفعولی 3) صفت نسبی 4) صفت ترکیبی 5) صفت تفضیلی 6) صفت عالی *احکام وصف که در 6 مورد توضیح داده شده: صفت را 6 حالت است: 1- حالت وصفی 2- حالت مسندی 3- حالت قیدی 4- حالت متممی 5- حالت عطفی 6- حالت بدلی فصل سوم: فعل بر دو قسم است: لازم و متعدی خیامپور در تقسیمبندی دیگری فعل را به دو نوع تقسیم میکند: فعل مرکب؛ فعل ناقص وی برای فعل سه جنبه ارایه میکند: شخص؛ زمان؛ وجه هر فعل به اعتبار جنبه شخص شش صیغه دارد.