چکیده:
اختلال در این روابط اولیهی مادر – کودک به دلایلی مانند مبتلا بودن مادر به اختلالات روانی از جمله اختلال اضطراب فراگیر میتواند سبب بروز اختلالات هیجانی، سطوح پایین نشاط ذهنی و عدم امنیت روانی در کودک شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی بر نشاط ذهنی و امنیت روانی دانشآموزان دارای مادر مبتلا به اضطراب فراگیر انجام شد. روش پژوهش نیمهآزمایشی از نوع پیشآزمون-پسآزمون با گروه گواه بود و جامعه آماری آن را کلیه دانشآموزان دختر متوسطه دو ناحیه هفت مشهد در سال تحصیلی 02-1401 که دارای مادری با نشانگان اضطراب فراگیر بودند، تشکیل داد. از این بین 30 نفر از دانشآموزان (از بین دانشآموزانی که دارای مادری با نشانگان اضطراب فراگیر بودند بر اساس کسب نمره بالاتر از 11 در پرسشنامه اضطراب فراگیر) به روش نمونهگیری در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) منتسب شدند. گروه آزمایش طی 8 جلسه (هفتهای دو بار و هر جلسه به مدت 40 دقیقه) توسط پژوهشگر تحت آموزش شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی سگال و همکاران (1394) قرار گرفتند در حالی که گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. ابزار گردآوری دادهها نیز پرسشنامه نشاط ذهنی دسی و رایان (1977)، اختلال اضطراب فراگیر آنتونی و همکاران (2002) و امنیت روانی (زارع، 1390) بود. تجزیه و تحلیل دادهها هم با استفاده از تحلیل کوواریانس و تحلیل کوواریانس چندمتغیره و با کمک بسته نرمافزاری 22 SPSS انجام شد. یافتهها نشان داد که آموزش شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی بر نشاط ذهنی و امنیت روانی دانشآموزان دارای مادر مبتلا به اضطراب فراگیر موثر است و میانگین نمره نشاط ذهنی و امنیت روانی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل افزایش یافت. بر اساس نتیجه به دست آمده، پیشنهاد میشود کلاسهای شناخت درمانی مبتنی بر ذهنآگاهی در مدارس، مراکز مشاوره، کلینیکها و مراکز درمانی به منظور افزایش نشاط ذهنی و امنیت روانی دانشآموزان دارای مادر مبتلا به اضطراب فراگیر برگزار گردد.