چکیده:
لاهور،یکی از شهرهای باستانی و مهم منطقه، نه تنها به عنوان یکی از مراکز
ترویج و توسعه شعر و آدب فارسی شناخته شده است. بلکه به دلیل وجود فرهنگ و
هنرء مورد توجه شاعران و نویسندگان فارسی زبان در افغانستان بوده است. اهمیت
فرهنگی این شهر ارزش های فرهنگی». شخصیت هاء قبور و آثار فرهنگی این
شهرستان به عنوان میراث فرهنگی مشترک منطقه مورد احترام است. برخی از این
شخصیت ها و آرزش ها شهرت و شهرت جهانی و منطقه ای دارند. یکی از این
شخصیت: ها علامه اقبال لاهوری است: که خود برای مردم. افغانستان احترام و توجه
بی نظیری داشت و در میان افغان ها شخصیت بسیار محترم و مهمی است. اشاره به
علامه محمد اقبال لاهوری و آثار او در شعر معاصر فارسی افغانستان فراوانی قابل
توجهی دارد. از شاعران بزرگ معاصرء استاد خلیل اللّه خلیلیء عبدالحق بیتابء قاری
عبدالله، سرور گویاء وصف باختری» حیدری وجودی، افسر رهبین و دیگران درباره
دکتر اقبال نوشته اند یا نام او را ذکر کرده اندء شاعران یا اندیشه های او را نوشته
اند. در این مقاله مواردی که به آثارء اشعار و اندیشههای علامه اقبال یا دیگر
شخصیتها یا ارزشهای فرهنگی مرتبط با لاهور اشاره شده و نیازمند توضیح است،توضیح داده شده است. معرفی و توضیح این اشارات و اشارات به فارسی زبانان خارج
از افغانستان کمک می کند تا روایات یا وقایعی را که مفهوم و هدف اشارات و اشارات
شاعران را در بر می گیرد و یا کل داستان را تداعی می کندء درک کنند. در مقاله
پیش رو به معرفی برخی اشارات و اشارات به علامه اقبال و لاهوری می پردازیم تا
خوانندگان را با حقایق و واقعیت های نهفته در پس اشارات استعمال یا اشاره صرف
به این مفاهیم آشنا کنیم.
Lahore, one of the ancient and important cities of the region, is not
only known as one of the centers of promotion and development of
Persian poetry and literature but has also been the focus of importance of
poets and writers of Persian in Afghanistan due to the cultural
importance of this city. The cultural values, personalities, graves, and
cultural monuments of this city are respected as the common cultural
heritage of the region. Some of these personalities and values have
global and regional fame and recognition. One of these personalities is
Allamah Iqbal Lahori who himself had unique respect and attention for
the people of Afghanistan and is a highly revered and important
personality among Afghans.The reference to Allameh Muhammad Iqbal
Lahori and his works in the contemporary Persian poetry of Afghanistan
has a considerable frequency. Among the great contemporary poets
Ustad Khalilullah Khalili, Abdul Haq Bitab, Qari Abdullah, Sarwar
Goya, Wasif Bakhtri, Heydari Wojoudi, Afsar Rahbin and others have
written about Dr. Iqbal or have indicated his name, books poets, or
thoughts. This article provides explanation of instances and cases where
the works, poems, and thoughts of Allama Iqbal or other personalities or
cultural values associated with Lahore are alluded to and which requires
explanation. Introducing and explaining these allusions and references
helps Persian speakers outside of Afghanistan to understand the
narratives or events that embodied the meaning and purpose of the
allusions and references used by the poets or evoke the whole story.
In the following article, we will introduce some allusions and
references to Allamah Iqbal and Lahore in order to acquaint the readers
with the facts and realities hidden behind the use allusions or mere
references to these concepts.
خلاصه ماشینی:
اشارات تلميحي به علامه اقبال و شهر لاهور در شعر فارسي معاصر افغانستان 1 محمد حسن حسن زاده نيري 2 عبدالغفور ليوال Allusions to Allameh Iqbal and Lahore City in contemporary Persian poetry of Afghanistan Mohammad Hassan Hasanzadeh, Associate Professor of Persian Literature, Allameh Tabataba’I University, Tehran- Iran (corresponding Author) Abdul Ghafoor Liwal, PhD Student of Persian Literature, Allameh Tabataba’I University, Tehran- Iran.
(آريانا؛ دايرةالمعارف ١٣٩٢،جلد ٥: ٢٥١) استاد خليلي که از ارادتمندان شيخ هجويري است ، بار ها به فيوضات شيخ ، که پيوندهاي تاريخي، عرفاني و معنوي غزني و لاهور را بخشي از آن مي داند، اشاره کرده و با تشبيهات و استعاره هاي زيبا اين رابطه را تمثيل ميکند: به لاهورست تا صبح ابد خورشيد حق طالع فراز خوابگاه گنج بخش فيض رباني (خليل الله خليلي، ١٣٨٥: ٢٢٥) شيخ هجويري به گوشش راز گفت حرف هاي ناشنيده باز گفت (همان : ٥٦٩) صبح جستم دولت شبگير را خوابگاه خواجۀ هجوير را (همان : ٥٨٢) خواجۀ هجويرگفت اين داستان اين حديث جانگداز دشمنان (همان : ٦٩٨) گنج بخش ژنده پوش غزنوي سايۀ حق ، آفتاب معنوي (همان : ٦٩٤) دکتر محمد رحيم الهام ١ سروده است : گرچه بود اندر کنار گنج بخش آن که از غزنين به لاهور رانده رخش (عبدالرؤف رفيقي، ٢٠٢٢: ٣٩٥) جرعه جام سنايي در دهان درد هجويري نهان اندر بيان (همان : ٣٩٦) و علامه عبدالحي حبيبي ٢نيز اشارتي به ديارعشق جلابي دارند: الا باد صبا از ما درودي رسان بر مرقدش در خاک لاهور ديار عشق جلابي و مسعود خدايا باد، چشم بد ازان دور (عبدالحي حبيبي، ١٣٧٩: ١١٣) 19 ١ دکترمحمدرحيم الهام (١٣١٠- ١٣٨٢) استاد دانشگاه کابل ، زبانشناس ، شاعر و نويسندة افغان .