چکیده:
با روی کار آمدن بویهیان در قرن چهارم هجری,» دستگاه خلافت عباسی که دچار ضعف در
همه ارکان خود شده بود» تحت تسلط امرای بویهی قرار گرفت. بنابراین بویهیان که دارای ماهیت
مذهبی شیعی بودند بر مهمترین بخش جهان اسلام مسلط شدند. ولی از آنجا که به دلیل مهیا
نبودن بسترهای لازم» تغییر ساختار سیاسی و مذهبی موجود ممکن نبود؛ دست به فعالیتهای
فرهنگی و ترویجی زدند تا جامعه زمان خود را برای پذیرش عقاید شیعی و در نهایت حاکمیت
تشیع آماده کنند. آنها در این راستا بسیاری از شعایر مذهبی تشیع را که تا دیروز جرات بروز
نداشت» علنی کردند و حتی صورت رسمی به آن بخشیدند. هدف این مقاله بررسی عملکرد
و اقدامات حکمرانان بویهی در جهت ترویج مذهب تشیع است. به نظر میرسد با اقدامات
بویهیان در این دوره مذهب تشیع مسیر بالندگی را طی کرده و به عنوان یک مذهب رسمی خود
را مطرح کرد و به دنبال حمایتهای بویهیان اوضاع شیعیان نیز بهبود فراوان یافت و آنها از آزادی
نسبی بهره مند شدند.
خلاصه ماشینی:
بررسی نقش حکومت بویهیان در گسترش مذهب تشیع دکتر محمد علی پرغو١ نجمه حقیقت یار٢ چکیده با روی کار آمدن بویهیان در قرن چهارم هجری ، دستگاه خلافت عباسی که دچار ضعف در همه ارکان خود شده بود، تحت تسلط امرای بویهی قرار گرفت .
به نظر می رسد با اقدامات بویهیان در این دوره مذهب تشــیع مسیر بالندگی را طی کرده و به عنوان یک مذهب رسمی خود را مطرح کرد و به دنبال حمایت های بویهیان اوضاع شیعیان نیز بهبود فراوان یافت و آنها از آزادی نسبی بهره مند شدند.
مذهب بویهیان جهــت تحلیل اقدامات و فعالیت های مذهبی بویهیان ، نخســت بایــد درک کرد که ماهیت مذهبی بویهیان چه بوده است ؟ بویهیان از نوعی اندیشه های تسامح مذهبی پیروی میکردند و با پیروان تمام ادیان و مذاهب بنا به مصلحت سیاسی ، دارای اندیشه مدارا بودند و این مدارا از آنجا نشــات میگرفت که آنها در دوره ای وارثان حکمرانی بر سرزمین ایران شدند که در آن اقلیت های نژادی و مذهبی با اهداف و عقاید متفاوت ســاختار آن را تشــکیل می دادند و در نتیجه حکمرانی بــر چنین ســاختاری دارای پیچیدگی ها و دشــواری های فراوان بود.
جشن غدیرخم نیز که یکی از مراســم های مهم مذهبی شیعیان است و ماهیت وجودی آنها را تایید میکند، برای اولین بار در طول تاریخ اســلام به دستور معزالدوله در بغداد مرکز خلافت اســلامی برگزار گردید(ابن جــوزی ، ۱۴۱۲: ۱۶/۷).
شــیخ رضی که از ســوی بهاءالدوله نقابت شــیعیان عراق را نیز به عهده داشت (ابن اثیر، ۱۳۸۳: ۱۴/ ۳۳۵)؛ در کنار مدرسه خود کتابخانه ای تاسیس کرد که بیش از ۸۰ هزار جلد کتاب در آن موجود بود(خوانساری ،۱۳۵۶: ۵۷۵).