چکیده:
دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی هر جامعه نماد بالاترین سطح علم و فرهنگ آن جامعه محسوب میشوند؛ بنابراین آموزش عالی کشور بایستی، مبدا تحولات علم و فرهنگ باشد. احیای هویت تمدنی و پیشرفت جمهوری اسلامی، مستلزم رشد متوازن و همه جانبۀ ابعاد علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور است که در مسیر تعالی آن، آموزش عالی کشور نقش پیشران و موتور محرکه را برعهده خواهد داشت؛ لذا پی شبینی تحولات آینده آن، از ضرورت های کشور محسوب می شود. برای ارزیابی تحولات آتی، آینده پژوهی بهترین بستر را برای شناخت و پی شبینی آینده فراهم می آورد. برای این نوع از مطالعه باید مبانی سازوکارهای آن را شناخت و چارچوبی نظری برای آن ارائه کرد. بدین منظور در این مقاله به مبانی نظری و تحلیل ساختارهای علمی آیند هپژوهی در آموزش عالی پرداخته شده است. در این مقاله پایه ها یا ارکان آینده پژوهی در بستر آموزش عالی مبتنی بر مولفه های سند اسلامی شدن دانشگاه ها مورد تاکید است. سوال اصلی این است که آینده پژوهی در آموزش عالی دارای چه مبانی نظری است؟ و ساختارهای علمی آن چگونه قابل تحلیل است؟ در این پژوهش از اسناد و مدارک علمی با تکنیک فی شبرداری و روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. به منظور تحلیل آیندۀ آموزش عالی، مبتنی بر آینده پژوهی باید اظهار داشت که جدای از زمینۀ اصلی تحلیل وضعیت و ساختارهای مورد تاکید علمی آینده پژوهی در آموزش عالی در اینجا بر اساس دو محور اصلی پایه های آینده پژوهی و همچنین بسترهای آموزش عالی شکل م یگیرد )تاکید بر مدیریت، استاد، دانشجو، برنام هریزی آموزش، برنامه ریزی پژوهشی و فناوری و نیز برنام هریزی فرهنگی و تربیتی، مبنای مطالعه در زمینه آموزش عالی است(. در ارزیابی مولفه های آینده پژوهی علاوه بر توجه به اهداف، مفروضات و معرفت شناسی آینده پژوهی، باید به پایه های اصلی آن نیز توجه نمود.