چکیده:
تقابل خدا و شیطان یا به عبارتی خیر و شر از مضامین اصلی تاریخ ادیان است. در دین اسلام اعتقاد به وجود دو قطب حق و باطل در سرتاسر قرآن و در گفتمان تاریخ اسلام انعکاس یافتهاست. یکی از این گفتمانها، واقعهی بدر است که به عنوان اولین جنگ بزرگ مسلمانان، خدا نماد ارزش و شیطان، نماد ضد ارزش است. بر این اساس ساختار خیر و شر و پیروان هر گروه در آن برجسته و نمایان است. با توجه به کمبود پژوهشهای ناظر به روش تحلیل گفتمان در حوزهی داستانهای سیره، سعی نگارندهی این مقاله بر این است که این واقعه را با روش توصیفی_تحلیلی در بستر یک داستان آموزنده-اخلاقی نشان دهد که چگونه این دو گروه در بدر نمایشی را اجرا میکنند که سرانجام محمد (ص) و یارانش با اطاعت از الله در مقابل قریش طابع شیطان، پیروز میشوند. نتایج نشان میدهد که این پیروزی از طریق کارکرد الله و شیطان با عنوان خیر و شر معرفی شده، ذیل مفهوم اطاعت شکل میگیرد.
The confrontation between God and Satan, or in other words good and evil, is one of the main themes of the history of religions. In the religion of Islam, the belief in the existence of two poles of right and wrong is reflected in the Qur'an and the discourse of Islamic history. One of these discourses is the incident of Badr, in which, as the first great war of Muslims, God is a symbol of value, and Satan is a symbol of anti-value. Based on this, the structure of good and evil and the followers of each group are prominent and visible in it. Due to the lack of research on the discourse analysis method in the field of Sireh stories, the author of this article tries to show this event with a descriptive-analytical method in the context of an instructive-moral story, how these two groups in Badr perform a show that Finally, Muhammad and his companions will win by obeying God against Quraysh by obeying Satan. The results show that this victory is formed through the work of Allah and Satan under the title of good and evil and under the concept of obedience.
خلاصه ماشینی:
با توجه به کمبود پژوهشهای ناظر به روش تحلیل گفتمان در حوزهی داستانهای سیره، سعی نگارندهی این مقاله بر این است که این واقعه را با روش توصیفی_تحلیلی در بستر یک داستان آموزنده-اخلاقی نشان دهد که چگونه این دو گروه در بدر نمایشی را اجرا میکنند که سرانجام محمد (ص) و یارانش با اطاعت از الله در مقابل قریشِ طابعِ شیطان، پیروز میشوند.
» (همان: 182) وقتی مسلم میگیریم که تاریخ، تاریخ رستگاری است و تاریخی که پیامبر در نتیجهی پیروزی در جنگ بدر، حقانیت و مشروعیت اسلام را ثابت میکند، الگو و سرمشق تلقی میشود.
بدر و نشانههای اطاعت از الله و شیطان در این واقعه از همان ابتدا شاهد شکلگیری یک سری علائم و نشانههایی هستیم که برای خواننده جنبهی قدسی پیدا میکند و «مای» خواننده را با این مسئله مواجه میکند که با وجود این نشانهها چرا قریشیان به حقانیت محمد (ص) به عنوان پیامبر و خدای او به عنوان نماد حق در مقابل خدایان باطل خود ایمان نمیآورند؟ نشانههایی از قبیل: «خواب دیدن عاتکه و ضمضم بن عمرو، نعره کشیدن شتران ابوسفیان برای رسیدن به آب چاههای بدر، قرعه کشیدن پیش بت هبل و بیرون آمدن تیر نهی، اینکه پیامبر به چشم کفار سنگ پاشید و مشرکان کور شدند ، باران فرستادن خدا برای بدریون و مسلط شدن خواب بر آنان، حضور فرشتگان» (واقدی، 1396: 61-57-42-30-23-22) نمونههایی از نشانههایی هستند که برای مشرکان و خواننده آشکار میشود.