چکیده:
مهمترین مطلب این مقاله، مفهوم کیفر نزد عرفای اسلامی است که نویسنده با تأکید
بر جایگاه عفو و بخشایش، نشان میدهد که میتوان با جستوجو و ریشهیابی در یک
فرهنگ، هرچند با صبغه مذهبی قوی، به یک اصل کلی و جهانی دست یافت که ناظر
به مفهوم کرامت انسانی نیز باشد. سرانجام، نویسنده با استفاده از آرا و دیدگاههای
ابن عربی، عارف مشهور اسلامی در دو کتاب مهم وی «الفتوحات المکیه» و «فصوص
الحکم» به طرح مفهوم مجازات و مجرم بودن در نگاه عرفا، بویژه ابن عربی
میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"ذکر چند نکته پیش از پرداختن به بحث کیفر شرعی در نظر ابن عربی، ذکر چند نکته ضروری مینماید: در عرفان اسلامی ـ و به طور قطع در تمام ادیان الهی ـ مفهوم خطا و مجازات صرفا ناظر به نظم اجتماعی نیست و در واقع ذات انسان به عنوان آینه اسماء الهی(2) به لحاظ طبیعت روحانی و جوهر معنوی خود با هستی و کائنات پیوستگی دارد و بدین______________________________ 1.
223-225 بیان ابن عربی در این باب صراحت دارد که ما آن را (عینا مطابق ترجمه و شرح تاجالدین حسین خوارزمی) نقل میکنیم: و چون دانستی که حق سبحانه و تعالی مراعات این نشئت میکند و قیام و دوام او میخواهد، به مراعات این نشئت تو اولی مینمایی، چه مراعات او موجب سعادات توست، چه مادام که انسان زنده است امید تحصیل صفت کمالی که از برای آن مخلوق است هست، پس چون مراعات جانبش کنی تا به کمال رسد هرآینه به احسن جزاء با تو مجازات کرده شود، و هر که سعی در هدم این نشئت کند که بنیان رب است، سعی کرده باشد در منع وصولش بدانچه از برای آن مخلوق است.
. (1) سرانجام باز برای تأکید بر ضرورت حفظ و صیانت حیات انسانی، ابن عربی بار دیگر به «جنگ» نیز به عنوان پدیده ویرانگر و نابودکننده انسانها اشاره میکند و با نقل حدیثی از پیامبر رحمت صلیاللهعلیهوآلهوسلم برتری ذکر حق را بر جهاد و قتال یادآور میشود: آیا به شما چیزی بیاموزم که از روبهرو شدن با دشمنانتان و کشتن ایشان و کشته شدن شما بهتر و برتر باشد؟: «ذکر خدا» چه در واقع جز کسانی که خدا را آن چنان که باید، یاد میکنند، قادر به درک ارزش نشئه انسانی نیستند..."