چکیده:
در تاریخ تشیع، شیفتهدلانی عاشق امامت و ولایت بودند و هستند و خواهند بود که سخن دل خود را در نوشتههای منظوم آراستهاند و در طول این مدت کتابهای شعر، دیوانها، قصیدهها و چکامههای ادبی مرتبط با موضوع امامت و ولایت به طور عام و در موضوع امیرمؤمنان7 به طور خاص، به زیور طبع آراسته شده و یا به صورت دستنویس در کنج گنجینههای خطی آرام گرفتهاند. فهرستی از این آثار در کتاب «معجم الآثار المخطوطه حول الإمام علی بن ابیطالب7» در سال 1381 معرفی و منتشر شد که در این نوشتار، با افزودههایی به فارسی ترجمه و در دو بخش 1. آثار منظوم مختص به حضرت امیرالمؤمنین و 2. آثار منظوم مشترک با اهل بیت: ارائه شده است. قسمت اول در این مقاله، فهرست شده و به ترتیب الفبای عنوان به صورت بسیار مختصر ارائه و تفصیل بیشتر به وب سایت شخص نویسنده ارجاع شده است.
خلاصه ماشینی:
بررسی و ثبت آثار منظوم مختص اهل البیت: به یقین، نه از جهت کمیت در این مقال گنجد و نه از جهت کیفیت، از عهده نگارنده سطور برآید؛ چرا که زبان و ادبیات به کار رفته در یک اثر منظوم از جنس عشق و نوع دل است؛ خصوصآ آنجا که خطاب چکامه، ستارگانی منور و پاک گهر همچون چهارده معصوم :باشد، زبان ظاهری و قلم نوشتاری هرگز توان آن را ندارد که آیینه تمامنمای زبان حال ـ که همان ترشحات دل است ـ گردد.
در این فهرست، ابتدا به عنوان اثر منظوم (به صورت الفبایی) همراه پدیدآور یا سراینده آن چکامه پرداخته شده و سپس محل نگهداری نسخه مربوطه و شماره آن بیان میگردد متأسفانه به جهت فقدان مجال و فرصت کافی از سوی نگارنده، برای معرفی نسخ به صورت تفصیلی، به همان دادههای نامگوی و حداقل بسنده میگردد و همچنین به علت اینکه دادههای بیشتر نسخهها هنگام نگارش این نوشتار در دسترس نبود، به موارد یقینی بسنده گردید و الا در همان معجم، آثار منظوم متعددی معرفی گردیده بود که به همان دلیل پیش گفته، متأسفانه درج همه آنها مقدور و میسور نگردید.
به عنوان مثال، نگارنده با کمک معنوی صاحب این فضائل، یک تنه، بیش از ده هزار اثر «دستنویس مستقل» مرتبط با آن حضرت و خاندان مطهرش، از فهارس موجود کتابخانهها استخراج و دادههای نخستین آنها را ثبت و درج مینماید و این در حالی بوده که به آثاری که از بین رفتهاند و فقط نامی از آنها در مصادر تاریخی باقی مانده، یا آثار عظیم چاپ شده و حتی آثار «دستنویس مشتمل»، به جهت گستردگی و وسعت فضائل آن حضرت اصولا پرداخته نشده است.