چکیده:
مناقشات و درگیریها در طول تاریخ همواره یکی از عناصر اصلی سیاست داخلی و سیاست بینالملل بودهاند. پس از شکلگیری دولت مدرن، این نهاد تلاش کرده است وقوع مناقشات را تا حد امکان کاهش دهد. به صورت کلی در عرصه تحول نظام بینالمللی جامعه بینالمللی از زمان عهدنامه وستفالیا تاکنون رهیافتهای متفاوتی را جهت پایان دادن به مناقشات و درگیریها پشت سر نهاده است. در یک تقسیمبندی علمی سه رهیافت مدیریت مناقشه، رهیافت حل و فصل مناقشه و رهیافت چندبعدی پایانبخشی به مناقشه از جمله رهیافتهای جامعه بینالمللی در مدیریت مناقشات در طول چند سده گذشته بوده است. مقاله کنونی به صورت مشخص به بررسی چالشهای رهیافت چندبعدی پایانبخشی به مناقشه در چهارچوب عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد از یک منظر تاریخی ـ تحلیلی میپردازد. سابقه تاریخی عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد به عنوان یکی از اجزای رهیافت چندبعدی پایانبخشی به مناقشات و عناصر مختلف شکلدهنده به آن در این مقاله بررسی میشود. با توجه به پیشینه تاریخی، عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد در فضای کنونی با چالشهای عمدهای مواجه است که این چالشها را میتوان به دو گروه: چالشهای امنیتی و چالشهای همکاری ـ هماهنگی تقسیم کرد. بر این اساس چالشهای امنیتی بر دودسته اساسی شکل گرفتهاند: 1) دولتهای ضعیف یا شکستخورده و 2) بحث تروریسم. از جمله علل چالشهای امنیتی درباره دولتهای ضعیف یا شکست خورده میتوان به تاخیر در فرآیند ملتسازی، خلا قدرت، نابرابری و فساد اشاره کرد. همچنین در خصوص تروریسم میبایستی عللی چون تعصبات قومی، قبیلهای، نژادی و مذهبی را میتوان ذکر کرد. با توجه به اهمیت عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد باید با شناسایی چالشهای مربوطه خود را برای مقابله با آنها و هماهنگی عوامل مختلف عملیات حفظ صلح با شرایط نوین جهانی آماده نماید. در این راستا توجه به موضوع امنیت انسانی در این عملیات دارای اهمیت بالایی است.
خلاصه ماشینی:
"سابقه تاریخی عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد به عنوان یکی از اجزای رهیافت چندبعدی پایانبخشی به مناقشات و عناصر مختلف شکلدهنده به آن در این مقاله بررسی میشود.
با توجه به پیشینه تاریخی،عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد در فضای کنونی با چالشهای عمدهای مواجه است که این چالشها را میتوان به دو گروه:چالشهای امنیتی و چالشهای هکاری هماهنگی تقسیم کرد.
پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که عملیات صلح سازمان ملل متحد در فضای امنیتی جدید با چالشهایی مواجه خوهد بود؟ در ابتدا رهیافتهای متعدد جامعه بین المللی جهت پایان دادن به مناقشات بررسی میگردد.
رهیافتهای چندبعدی نسل سوم برای پایانبخشی به مناقشات نخستین ویژگی رهیافتهای نسل سوم عملیات صلح ملل متحد این است که بازیگران متعددی را در سطوح مختلف در عرصه پایان دادن به مناقشات وارد نمود و آنان را به بررسی ریشههای مناقشه وا میدارد.
عملیات صلح سازمان ملل متحد در هزاره جدید متأثر از تغییر و تحولات شگرف در نظام بین المللی بایستی از نسل سوم رهیافتهای پایانبخشی به مناقشات استفاده کند.
در این راستا،موفقیت سازمان ملل در عملیات صلح منوط به درک واقعیتهای فضای نوین بین المللی،استفاده از پتانسیلهای سختافزاری و نرمافزاری موجود ازجمله پتانسیلهای جامعه مدنی و سازمانهای غیر دولتی و توجه کافی به تمامی وجوه امنیت،ازجمله امنیت انسانی و حلوفصل مناقشات است.
در این فرایند توجه به امنیت انسانی که ناظر بر حفظ حرمت و کرامت انسانی انسانها و ایجاد شرایط سالم و امن زندگی است علاوهبر وجوه سختافزاری میبایستی در دستور کار فعالیتهای صلح سازمان ملل قرار گیرد."