چکیده:
حساسیت و ویژگی جرایم علیه امنیت کشور سیاست کیفری خاصی را در نظامهای سیاسی مختلف به دنبال داشته است. یکی از این ویژگیها جرم انگاری اعمال مقدماتی و تمهیدی علیه امنیت کشور است که در صورت فعلیت یافتن امکان کنترل و مقابله را از حکومت میگیرد. طرح براندازی حکومت گونهای از عملیات مقدماتی برای سرنگونی نظام سیاسی مستقر است که در نظامهای سیاسی ایران، مصر و انگلستان جرم انگاری شده و با پاسخ شدید کیفری همراه است. طبیعت این جرم و چگونگی پاسخ به آن در نظامهای مورد اشاره در این مقاله بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"از نظر تحلیل حقوقی، ریختن طرح و تهیهی ابزار و وسایل مورد نیاز جهت عملیاتی کردن طرح، همگی به عنوان اعمال مقدماتی یا تمهیدی جهت انجام جرم محسوب میشوند و میتوانیم تعبیر کنیم که طراحی یک جرم و تهیهی وسایل در حد شروع به عنوان «شروع به جرم» است که علی الاصول این مقدار رفتار در جرایم عادی قابل تعقیب و رسیدگی نیست و کسی را صرفا به دلیل تفکر مجرمانه و تهیهی مقدمات آن مرتکب آن جرم نمیدانند؛ ولی ویژگی جرایم علیه امنیت؛ و حساسیت حکومتها نسبت به این قبیل جرایم؛ و اینکه اصولا تعقیب جرم براندازی در فرض عدم وقوع امکانپذیر است، قانونگذار ایران به دنبال مادهی 186 ق.
20 همچنین با توجه به اینکه قانونگذار تهیهی سلاح و مواد منفجره را شرط تحقق رکن مادی جرم دانسته است، اگر توطئهی براندازی قبل از هر گونه اقدام کشف شود و بر اثر اعترافات طراحان و اسناد و مدارک، روشن شود که طراحان استفاده از نیروی نظامی و سلاح را هم جهت اجرای مقاصد خود بررسی کردهاند ولی اقدام عملی جهت تهیهی سلاح و مواد منفجره انجام ندادهاند،21 تفسیر مضیق قانون اقتضا میکند که رکن مادی جرم را محقق ندانیم و احتمالا بتوانیم رفتار مرتکبان را در حد تبانی برای اقدام علیه امنیت کشور بدانیم که در قسمت بعد مورد بحث قرار خواهد گرفت.
از نظر حقوق ایران، مصر و انگلستان اگر فرد یا گروهی بخواهد با توسل به زور و راههای فرا قانونی حکومت را تغییر دهد و در این راستا به جمع آوری استعداد و امکانات نظامی و تسلیحاتی اقدام کند، تحت عنوان تلاش برای براندازی، طرح کودتا یا طرح قیام و شورش قابل تعقیب خواهد بود؛ ولی تلاشهای مسالمت آمیز در راستای تغییر و اصلاح حکومت، واجد وصف مجرمانه نیست."