چکیده:
در تعدادی از درههای کوهستان سهند ، اگرچه شواهدی از توسعه یخچالهای درهای موجود است و در واقع درههای شمالی و غربی این توده کوهستان در بالادست از ویژگی دره یخچالی برخوردارند ولی نمی توان انتظار داشت که اشکال تیپیک درههای یخچالی آلپ در کوهستان سهند نیز مشاهده شود. بررسی و بکارگیری روابط توسعه یافته در این خصوص همین موضوع را تایید می کند. با توجه به مدل توسعه یافته در خصوص شبیه سازی رقومی فرسایش دره یخچالی، و نظر به نیمرخهای عرضی تهیه شده از بخشهای مختلف درههای شمالی و غربی، فرم و شکل درههای یخچالی سهند با مرحله سوم از مدل فوق منطبق است. رابطه گرف(نسبت عمق دره به عرض دره در راس) تنها در چند مورد با ارقام شاخص دارای همخوانی است. همچنین به کارگیری مدلY=a Xb و سایر معادله ها در یکی از حوضههای نسبتا مشخصتر یعنی دره یخچالی لیقوان چای، نتیجه معنیداری را نشان نداد. بنابراین درههای یخچالی شکل گرفته در حوضههای آبریز توده کوهستانی سهند هرچند به صورت درههای باز و تقریبا داری چشمانداز U شکل در طبیعت هستند ولی از نظر تحول کمتر توسعه یافته اند. یادآوری می شود شکل اولیه و اصلی درههای یخچالی سهند، بدلیل اثر سیستمهای فرسایشی غیر یخچالی در مدت زمان متجاوز از 10،000 سال دچار تغییراتی در مورفولوژی شدهاند. کلید واژهها: فرسایش یخچالی، کواترنر، درههای یخچالی، نیمرخ عرضی درهها، کوهستان سهند.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به مدل توسعه یافته درخصوص شبیهسازی رقومی فرسایش دره یخچالی،و نظر به نیمرخهای عرضی تهیه شده از بخشهای مختلفدرههای شمالی و غربی،فرم و شکل درههای یخچالی سهند با مرحله سوم از مدل فوق منطبق است.
& %06415OGPG064G% (به تصویر صفحه مراجعه شود) به کارگیری رابطه گراف در مجموعه درههای یخچالی سهند و با استناد به مقادیر حاصل،که در جدول(1)درج شده است،مشخصکننده این موضوع است علیرغم شکلگیری درههای یخچالی در این تودهکوهستانی،درهها از نوع توسعه یافته کامل نمیباشد و نسبت عمق دره به عرض دره تنها در چند مورد با ارقامشاخص همخوانی دارد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) مطابق بررسی مقاطع عرضی و مدلبندی درهها،درههای سهند از نوع توسعه نیافته کامل تشخیص داده شد وبنابراین مورفولوژی درهها از نظر ژنز و شکلگیری،شکل کاملا U را ندارند و شبه U میباشند ولی با وجوداین از زمان تشکیل تا حال حاضر،درهها شکل اولیه یخچالی خود را تا حدودی از دست دادهاند و علت این تغییرو دگرگونی در نقش و اثر فرایندهای غیر یخچالی است.
نکته پایانی اینکه هرچند درههای یخچالی سهند از نظر شکل و مورفولوژی کاملا توسعه یافته نیست ولی بایدگفت با شرایط و ویژگی فعلیشان در مقایسه یا سایر درهها،حاوی پتانسیلهای زیست محیطی قابل توجه است بهطوریکه در اغلب این درهها هر چقدر ارتفاع افزایش مییابد متعاقبا بر رونق سکونتگاههای روستایی به عنوانشاخصی از بهرهوری زمین افزوده میشود."