چکیده:
تردیدی وجود ندارد که صدام و اعضای حزب بعث باید برای جنایت های بی شماری که مرتکب شده اند محاکمه می شدند؛ لیکن آنچه در خصوص این تعقیب و محاکمه مهم می باشد، محکمه صالح برای رسیدگی است. اگرچه جنگ ائتلاف به رهبری ایالات متحده امریکا علیه عراق از دیدگاه حقوق بین الملل غیر قانونی است؛ بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو 1949 به نظر می رسد که ائتلاف مذکور به عنوان قدرت اشغالگر به تاسیس چنین محکمه ای، البته با محدودیت های مشخص مندرج در این کنوانسیون، توانمند باشد. از طرف دیگر: پس از روی کار آمدن حکومت های قانونی در عراق از طریق انتخابات و تایید کار دادگاه توسط آن ها، دادگاه مذکور مشروعیت لازم را به دست آورده است، هرچند تاسیس یک دادگاه مختلط بین المللی ـ عراقی، می توانست گزینه بهتری باشد.
خلاصه ماشینی:
"در کنار ماده 64 که به مقام اشغالگر اجازه میدهد جمعیت سرزمین اشغالشده را تابعمقرراتی قرار دهد که برای انجام دادن تعهدات دولت مزبور ناشی از کنوانسیون حاضر ضرورتدارد؛ماده 47 کنوانسیون چهارم روشن میسازد که چنین مقرراتی ممکن است شامل تغییراتگستردهای در ساختار حکومتی و حقوقی داخلی گردد.
بر این اساس اعلان رسمی مستقیم اساسنامه دادگاه خاص عراق از سوی مقام موقت ائتلافو انجام اصلاحات در نظام دادگستری موجود عراق بر مبنای هرسه مقصود مندرج در ماده 64کنوانسیون چهارم قابل توجیه است(یعنی انجام دادن تعهدات قراردادی بر حمایت از جمعیتغیرنظامی،تأمین اداره منظم اراضی مزبور یا تأمین امنیت نیروهای اشغالگر).
حال سؤال این است که با توجه به حقوق اشغال،آیا امکان تفویض اختیار به شورایحکومتی برای تأسیس دادگاه خاص عراق وجود دارد؟به نظر میرسد اگر مقام موقت ائتلاف اختیار داشته باشد که بهطور یکجانبه ساختاری برای تعقیب رژیم بعث ایجاد نماید،تصمیم بهتفویض مسؤولیت اعلان رسمی دادگاه خاص عراق به مقامات عراقی به عنوان یک توسعهمنطقی تلقی میشود.
تیجه صرف نظر از اینکه یک دادگاه بینالمللی یا دادگاه داخلی باید به جنایات صدام و اعضایرژیم بعث رسیدگی کند،واقعیت امر این است که دادگاه ویژه عراق توسط قدرت اشغالگربنیانگذاری شد و سپس با تأیید حکومتهای موقت و انتقالی در حال حاضر با عنوان جدیددادگاه عالی کیفری عراق و با اسانامه مصوب پارلمان عراق به کار خود ادامه میدهد.
human rigets watch;"memorandum to the iraqi governing council on thw statute of the iraqi special tribunal";<http://www.
olusanya,olaoluwal"the statute of the iraqi special tribunal for crimes against humanity-progressive or regressive?",german law journal,vol."