چکیده:
گسترش نظریهی آشوب که مهمترین ویژگیهای آن،اثر پروانهای،سازگاری پویا،هولوگرافی و جاذبههای عجیب میباشد،موجب شده است که تغییرات بنیادی در حوزههای نظری و عملی علوم و از جمله هواشناسی ایجاد شود.براساس ویژگی پروانهای آشوب،سیستم جوی نسبت به شرایط اولیه حساس بوده،اندک تغییری در این شرایط میتواند به تغییرات و اثرات بزرگ در نتایج و کارکردهای سیستم منجر شود.امروزه پیشبینی وضعیت آب و هوا به عنوان یکی از علوم مهم در جهان مطرح است. یکی از نظریههای جالب در پیشرفت علوم،ایدهایست که به«اثر پروانهای»مشهور است.بر طبق این نظریه آب و هوا به تغییرات جزیی و کوچک چنان حساس است که بال زدن یک پروانه در نقطهای از جهان،میتواند سبب ایجاد گرد باد عظیمی در نقطهی دیگری از جهان شود. اثر پروانهای بیانگر رد روابط خطی بین علت و معلول و تایید غیر خطی بودن روابط در پدیدهها و سیستمها میباشد.یک تغییر جزیی در شرایط اولیه میتواند به نتایج وسیع و پیشبینی ستادههای سیستم منجر گردد و این سنگ بنای تئوری آشوب است.پیدایش و
خلاصه ماشینی:
"امروزه شبکهی گستردهای از ایستگاههای هواشناسی مهم بر روی زمین،سکوهای شناور در سطح دریاها،هواپیماها و بالنهایی در هوا و ماهوارههایی در فضا وجود دارند که وظیفهی همه آنها جمعآوری اطلاعات مفید برای تغذیه این مدلهای پیچیدهی ریاضی جهت پیشبینی وضعیت آب و هوایی است.
نظرات دیوید ارل ممکن است درست باشد یا نباشد،ولی حتی اگر نظرات وی صحیح باشد،جای نگرانی برای هواشناسان وجود ندارد و باید این مساله را پذیرفت که تلاش برای محاسبه مدل ریاضیوار آب و هوایی به منظور پیشگویی پنج میلیون تن اتمسفر و بخار آب سرگردان و سرکش احتمالا یکی از مشکلترین مسائلی است که تاکنون در محاسبات بشری وارد شده است.
طبق این نظریه،رویدادها در جهان چنان پیچیده و پویا هستند که به نظر بینظم میرسند اما در حقیقت نظام آشوب گونه (Chaordic) دارای نظم زیر بنایی و مکنون است که شناسایی این نظم زیر بنایی و نهفته اگرچه غیر ممکن نیست،ولی مشکل است؛زیرا عوامل و پارامترهای متعددی در تعامل پویا و غیر قابل پیشبینی رفتار پدیدهها را شکل داده، الگوی رفتاری آینده آن را به وجود میآورند.
در نظریهی آشوب یا بینظمی،اعتقاد بر آن است که در تمامی پدیدهها،نقاطی وجود دارند که تغییری اندک در آنها باعث تغییرات عظیم خواهد شد و در این رابطه سیستمهای اقتصادی،سیاسی،اجتماعی و سازمانی،همچون سیستمهای جوی از اثر پروانهای برخوردارند و تحلیلگران باید با آگاهی از این نکتهی مهم به تحلیل و تنظیم مسائل مربوطه بپردازند(الوانی،8731)."