چکیده:
در متون حدیثی، به روایاتی برخورد می کنیم که پذیرش و یا رد روایات را منوه به عرضه آنها بر قرآن و سنت دانسته اند و ضابطه و معیار کلی را توافق یا مخالفت با قرآن و سنت شمرده اند علت اصلی این امر زیاد شدن نسبت کذب و افترا، بر رسول خدا (ع) و ائمه (ع) است و به همین دلیل عرضه روایات بر قرآن و سنت به لحاظ علمی و عملی مورد توجه بزرگان امامیه. به جهت تثبیت صدور حدیث از معصوم و نه تصحیح کلام معصوم (ع) بوده است. چرا که تناقض و تنافر میان قرآن و کلام معصوم وجود ندارد. دیدگاه شیخ انصاری در روایات عرض در دو قسم! 1. مخالف با قرآن 2. نداشتن شاهدی در قرآن و سنت بررسی شده است.
روایاتی که موافقت ظاهری با قرآن ندارند ولی مخالفت و تضادی نیز با آیات قرآن و سنت ندارند از معیار کلی پذیرش و رد خارج و به عنوان استثنائات عرض شامل: روایات ناظر به قرآن، روایات غیر ناظر به قرآن روایات مخالف با ظاهر قرآن (تقیه، نسخ) بررسی شده اند با توجه به حجیت ظاهر قرآن، اشکالات و شبهه هایی در ارتباط با روایات عرض مطرح و پاسخ داده شده است
خلاصه ماشینی:
"عرضۀ حدیث بر قرآن مجتبی الهیان* حامد پوررستمی** کیده: {IBدر متون حدیثی،به روایاتی برخورد میکنیم که پذیرش و یارد روایات را منوه به عرضه آنها بر قرآن و سنت دانستهاند و ضابطه ومعیار کلی را توافق یا مخالفت با قرآن و سنت شمردهاند علت اصلی اینامر زیاد شدن نسبت کذب و افترا،بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام است وبه همین دلیل عرضه روایات بر قرآن و سنت به لحاظ علمی و عملیمورد توجه بزرگان امامیه.
خداونددر مورد تو آیهای نازل کرده است و در آن به تو فرمان میدهد که اگر کفار به سوی تو آمدند،تونیز در ظاهر به سوی آنان رو و هم عقیده با آنان شو!»(19:ص 226) از اینرو در برخی موارد ممکن است روایتی را خلاف آیات قرآن و سنت نبویبیابیم،چنان که امام رضا علیه السلام به این مسئله اشاره نموده و فرموده است که سخنان مامطابق با کلام نبوی است،مگر به علت خوف ضروری که گاهی اوقات حادثمیشود«لانا لا نرخص فیما لم یرخص فیه رسول الله صلی الله علیه و آله و لا نامر بخلاف ما امر به رسولالله الا لعلة خوف ضرورة...
اما طرحاین قاعده از جانب معصومین علیهم السلام یک نتیجه عمومی و پیامی فراگیر در بردارد و آنامکان فهم ظاهر آیات قرآن و حجیت آنها برای عمل است،چرا که اساسا عرضهروایات بر قرآن،زمانی معنا مییابد که بتوان معانی و مفاهیم آیات را فهمید و سپسدر مقام داوری و قضاوت برآمد،وگرنه بدون فهم آیات چگونه میتوان آن را معیار وشاخص قرار داد؟در واقع موضع قرآن-حتی اگر مخالف روایات و یا مسکوت عنههم باشد-باز هم دلالت بر حجیت ظواهر قرآن میکند."