چکیده:
تاکنون دادگاههای کیفری بین المللی متعدد از سوی جامعه جهانی،سازمان ملل متحد و شورای امنیت برای رسیدگی به جنایات بین المللی تشکیل شده است؛نظیر دادگاه نورنبرگ،دادگاه توکیو،دادگاه کیفری بین المللی برای یوگسلاوی سابق و روانداد،دیوان کیفری بین المللی دائمی و دادگاه ویژه سیرالئون.شورای امنیت سازمان ملل متحد در مه 2007 میلادی بنا به درخواست دولت لبنان،به موجب قطعنامه 1757(2007)،اساسنامه مربوط به تاسیس دادگاه ویژه لبنان را برای محاکمه و مجازات کسانی که مرتکب جرایم تروریستی منجر به قتل 23 نفر از جمله نخست وزیر سابق لبنان-رفیق حریری-شدند،تصویب کرد.دادگاه ویژه لبنان از بسیاری جهات یک دادگاه منحصر به فرد است و رویکردی جدید را در حقوق کیفری بین المللی در پیش گرفته است.به دیگر سخن،دادگاه بین المللی ویژه لبنان در ماهیت و روش بیسابقه است. این جستار،به دنبال تبیین ویژگیها و خصایص دادگاه ویژه لبنان در مقایسه با سایر دادگاههای کیفری بین المللی میباشد.
خلاصه ماشینی:
"پژوهشخواه-تادیچ-سه سوال و ابهام نسبت به صلاحیت شورا در زمینه تشکیل دادگاههای اختصاصی به شرح زیر مطرح کرد:آیا حقیقتا تهدیدی علیه صلح وجود داشته که بتوان با استناد به فصل هفتم،به عنوان مبنای حقوقی،تشکیل دادگاه یبن المللی را توجیه کرد؟2-با فرض وجود اینچنین تهدیدی،آیا شورای امنیت مجاز است که برای اعاده صلح مبادرت به اتخاذ اقداماتی براساس صلاحدید خود بنماید،یا اینکه صرفا انتخاب شورا محدود به مواردی است که صراحتا در مواد 14 و 24 درج گردیده است(و احتمالا ماده 04 به همین صورت)؟3-در حالت دوم،با توجه به عدم اشاره در موارد مذکور به تشکیل دادگاه در آن مواد و اختلاف ماهیتی چگونه تشکیل یک دادگاه کیفری بین المللی قابل توجیه میباشد؟(ر.
1 ماده یک همچنین تصریح میکند:چنانچه دادگاه نتیجه بگیرد که حملات دیگری در لبنان بین اول اکتبر 4002 و 21 دسامبر 5002 یا هر تاریخ دیگری که طرفین(یعنی سازمان ملل متحد و دولت لبنان)با رضایت شورای امنیت تعیین مینمایند،واقع شده باشد و براساس اصول عدالت کیفری مرتبط هستند و از حیث ماهیت و شدت همانند حمله 41 فوریه 5002 باشند، نسبت به اشخاص مسئول این حملات نیز صلاحیت خواهد داشت.
1 سئوالی که مطرح میشود این است که آیا کشورهای ثالث ملزم به همکاری با دادگاه ویژه هستند یا خیر،در صورتی که ملزم باشند تا چه میزان؟ با اینکه قطعنامه 7571(7002)شورای امنیت براساس فصل هفتم منشور ملل متحد پذیرفته شده،در متن اساسنامه و موافقتنامه بین دولت لبنان و سازمان ملل متحد،هیچ اشارهای به الزامات کشورهای ثالث برای همکاری با دادگاه ویژه نشده است."