چکیده:
برای ارزیابی عملکرد طرح های اقتصادی- توسعه ای و رتبه بندی آنها در مقایسه با یکدیگر، روش های گوناگونی وجود دارد. این روش ها هم بر رویکردهای کمی است و هم کیفی. اما با توجه به اینکه واقعیت های پیرامون ما بر عدم دقت بنا نهاده شده و روشهای کمی بر خلاف نامشان، از صحت کافی برخوردار نیستند، بنابراین کارایی لازم در فضای تصمیم گیری کیفی را ندارند و روش های کیفی ارجح ترند. به همین دلیل بهکارگیری روشهای کیفی به منظور استفاده از طیف گسترده تری از نظرات افراد خبره در فراگرد تصمیم سازی و تصمیم گیری، سبب ارتقای سطح اعتبار یافته های علمی پژوهشگران و افزایش قابلیت اطمینان فضای تصمیم گیری مدیران و سیاستگذاران می شود. این مقاله، یافتههای مطالعه ای را ارایه می کند که با استفاده از روش تحلیل محتوا، ابتدا با رویکردی سیستمی و تکیه بر "مدل ریاضی اصیل"، به ارزیابی و تحلیل عملکرد طرح های اقتصادی- توسعه ای غرب مازندران پرداخته و در ادامه با استفاده از روش یاگر، به امتیازدهی و رتبه-بندی آنها میپردازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد طرح های اقتصادی- توسعه ای آن منطقه بیش از آنکه منفعت زا عمل کنند، گاهی توسع? ناحیه ای و محلی را در آن منطقه به سمت ناپایداری سوق داده اند. ارایه سیاست های بهینه برای انتقال وضع موجود در آن منطقه به سمت موقعیتی مطلوب تر (از نظر پایداری توسعه)، از یافته های تکمیلی این مطالعه است.
There are different methodes for performance evaluation of economic development plans and ranking them in comparison with each other. These methods are founded on both quantitative and qualitative approaches. However، real world events are based upon uncertainty and since quantitative methods، unlike their names، are not accurate enough، they do not seem to be efficient in qualitative decision-making area and qualitative methods can act better. Due to this fact and since qualitative methods aim to use the knowledge and comments of a broad range of experts in the process of decision making، they can improve the validity of scientific findings of researchers and increase the reliability of managers and policy makers decisions. This article presents the results of a study that assesses and analyses the performance of economic development plans with a systemic approach by using the content analysis method and by relying on “an original mathematical model”. In the rest، it tries to rank and grade the plans by Yager Ranking method. The results of this research show that the economic development plans implemented in the region، instead of being beneficial، often have led the regional and local development to unsustainablity. In the end، the study suggests policies for guiding the region towards a more desirable situation (from the aspect of development sustainablity).
خلاصه ماشینی:
البته جذابيت گران شدن زمينهاي غربمازندران تنها بين مردم بومي و تازه واردان به آن منطقه خلاصه نميشد، بلكه از نيمة اول دهۀ 70 به بعد نيز، با مطرح شدن پروژههاي سريالي همچون: "پروژة آزاد راه تهران- شمال، طرح خروج دام از جنگل، پروژة استخراج سنگهاي تزييني رودبارك، احداث سد و نيروگاه آبي سياه بيشه، برداشتهاي غيرعلمي از جنگلها و معادن شن و ماسه، تصاحب تپههاي مشرف به برخي از شهرهاي آن منطقه توسط وزارت مسكن و شهرسازي" (برارپور، ب1387) و واگذاري جنگلهاي پهن برگ و اراضي ملي غربمازندران و البرز مركزي به كارمندان دولت و افراد ديگر طي 22 سال گذشته (جمشيدي، 1386)، پوياييهاي ديگري بهمنظور كاهش و تهيسازي سرمايههاي طبيعي آن مناطق آشكار شد، كه به موجب آنها بيش از 10هزار هكتار از اراضي ملي در مناطق البرز مركزي و غربمازندران (ردايي، 1386 و كارگر، 1384)، بابت پروژههاي ياد شده به مجريان آنها و دستگاههاي ويژه واگذار ميشد.
براي رتبهبندي طرحهاي اقتصادي و توسعهاي غربمازندران، از نظر ميزان تأثيرگذاري آنها بر ناپايداري توسعة محلي، 4 نفر از افراد خبره كه از پيش شناسايي شده بودند و درجلسهاي گرد هم آمدند، ميبايست به هريك از 6 طرح يا پروژه پيشگفته، در يك فضاي 7 تايي از متغيرهاي زباني، بر اساس 4 معيار سرمايههاي: اقتصادي، انساني، اجتماعي و طبيعي، امتياز بدهند.