چکیده:
در مورد هدف آیین دادرسی کیفری میتوان چهار برداشت متوالی زیر را از یکدیگر تفکیک کرد که در طول زمان به هم افزوده شدهاند:نخست، برداشت عینی کلاسیک؛دوم،برداشت ذهنی مکتب تحققی؛سوم،برداشت الهام گرفته شده از جرمشناسی واکنش اجتماعی و جرمشناسی بزهدیدهشناختی؛ و چهارم،برداشت نامتجانس کنونی.امروزه،امکانناپذیر یا بسیار دشوار است که بتوان گفت آیین دادرسی کیفری هنوز هم دارای یک هدف است.
در برداشت کلاسیک،فقط عمل جنائی و قابلیت انتساب آن به فرد مطرح است.این برداشت در پی حل تضاد بنیادی میان منافع جمع و منافع فرد است و نظام مطلوب آیین دادرسی کیفری آن نیز تفتیشی است.
مکتب تحققی قواعد آیین دادرسی را نه بر پایهء عمل جنائی،بلکه باتوجه به شخصیت بزهکار ساماندهی و تنظیم میکند.در این برداشت،هدف آیین دادرسی کیفری بیشتر عبارت است از تحقیق دربارهء شخصیت بزهکار و اتخاذ اقدامها و تدابیر اصلاحی مناسب با باز اجتماعی کردن فرد.
برداشت سوم به سه شیوه بر هدف آیین دادرسی کیفری تأثیر گذاشت:1. اعتبارزدایی از برداشتهای ذهنی از هدف آیین دادرسی کیفری؛2.موجه دانستن توسعهء قضازدایی؛و 3.به حداقل رساندن آثار جرمانگاری دومین و تأمین تضمین یک عدالت ترمیمی.این برداشت همزمان تحت سلطهء دغدغهء ترسیم رابطهء اجتماعی بزهکار و بزهدیده،قضازدایی و موضوعی بحثانگیز به نام حقوق بشر است. بر پایهء برداشت چهارم،آیین دادرسی در سه بخش زیر نامتجانس شده است: 1.فرایند کیفری عام با هدف ارتقاء حقوق بشر و حقهای دفاعی بزهکاران و حتی بزهدیدگان؛2.آیین دادرسی خاص یا استثنائی در برخی از حوزهها مانند تروریسم؛و 3.آیین و تشریفات جانشین پیگرد یعنی راه سوم میان بایگانی کردن پرونده و پیگرد قضائی که میتوان آن را عدالت مذاکرهای و مبتنی بر چانهزنی نام نهاد.
خلاصه ماشینی:
"در مورد هدف آیین دادرسی کیفری میتوان چهار برداشت متوالی زیر را
که بتوان گفت آیین دادرسی کیفری هنوز هم دارای یک هدف است.
و نظام مطلوب آیین دادرسی کیفری آن نیز تفتیشی است.
دادرسی کیفری بیشتر عبارت است از تحقیق دربارهء شخصیت بزهکار و اتخاذ
برداشت سوم به سه شیوه بر هدف آیین دادرسی کیفری تأثیر گذاشت:1.
دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی دانشگاه تهران بر پایهء برداشت چهارم،آیین دادرسی در سه بخش زیر نامتجانس شده است:
هدف آیین دادرسی کیفری از جمله مفاهیمی است که پرداختن به آن در
متعدد و پیچیدهء حاکم بر آیین دادرسی کیفری و نیز ارزیابی ارزشهای این قواعد
بدین ترتیب،میتوان چهار برداشت متوالی از هدف آیین دادرسی کیفری را
در برداشت کلاسیک،هدف آیین دادرسی کیفری به این دلیل عینی خوانده میشود
به لحاظ فنی،الگویی از نظام آیین دادرسی کیفری که با این هدف
این برداشت جدید نسبت به هدف آیین دادرسی کیفری سرانجام بهطور جدی
برداشت یاد شده همچنین با لحاظ شخصیت بزهکار در فرایند کیفری و نیز توسعهء
بحث از یافتن راهحلی برای تضاد جدید آیین دادرسی کیفری سخن گفت.
بدون کیفر و نیز از ترک و رها کردن حقوق کیفری حمایت شده است.
کردن او،برداشتی از آیین دادرسی کیفری در حال جانشین شدن است که همزمان
کیفری عام روبهروایم که دو شاخه از آن جدا شده است:آیین دادرسی خاص(یا
باید معاملهء اتهام(مادهء 495-7 قانون آیین دادرسی کیفری)را نیز افزود که بخش
اکنون،در برابر این وضعیت،یعنی آیین دادرسی نامتجانس و چند تکه شده و
هم دارای یک هدف است؟«آیا این آیین دادرسی که به تازگی نیز اصلاح شده،"