خلاصه ماشینی:
"دریای پارس از دیرباز* ژاله آموزگار** خلیج فارس پهلو به پهلوی سرزمین پارس بود،سرزمینی که نام از اقوام درینهای میگیرد که دورانی پر افتخار از تاریخ ما را به نام خود رقم زدهاند و نامآوران و فرمانروایان بعد نیز هرگاه خواستهاند تفاخری کنند دنبالهء نسبشان را به آنان کشاندهاند و ازاینرو این دریا و این سرزمین بخشی از هویت ما شدهاند.
در اینباره مدارک فراوانند و در اینجا تنها به بخشی از آنها اشاره میشود: نقلقول بابلیها از هزارههای پیش از میلاد دربارهء دریانوردانی که در آبهای آن کشتی راندهاند و از این طریق به دادوستد با هند پرداختهاند1یا شرح مهارتها و دلاوریهای دریامردان ایرانی که در این خطه بودهاند و بارها بر قلم هرودوت و دیگر (*)متن سخنرانی نگارنده در همایش خلیج فارس است که در 11/2/86 اجرا شد و در مجموعه مقالات خلیج فارس،فرهنگ و تمدن،به کوشش دکتر محمد باقر وثوقی چاپ گردید.
2سپس از این آبها، شش دریای کوچکتر بر زمین پیدا میگردد: در جنوب خونیرس و ایران ویچ دریایی به نام پوتیک یا پوئیدیگ یا پودیگ3به وجود میآید که در آن جزر و مد است4و مزهء آبهای دریایی را دارد.
این دو دریا نیز همچون دریای بزرگ فراخ کرد در جنوب خونیرس جای دارند و به ایران ویچ نزدیکترند.
1در بندهشن از رودهای بزرگ دیگری نیز سخن بهمیان میآید که همه از البرز سرازیر میشوند و چنین از آنها یاد میشود:که این بیست رود که سرچشمه آنها به البرز است،در زمین فرو شوند و در خونیرس به آشکارگی رسند."