خلاصه ماشینی:
"ق. ،عدم درک درست دولت قاجار از شرایط تاریخی جدید-صرف نظر از بزرگانی چون قائم مقام فراهاانی و میرزا تقی خان امیر کبیر-عدم اتکاء به نفس و زبونی در مقابل قدرت خارجی که بیتردید ناشی از شکستهای تاریخی گلستان، ترکمان چای و هرات است4،و تولد عنصر نو پای سرمایهداری تجاری وابسته،سبب شدند تا تحول در دوران قاجار همراه با تقابلهای بسیاری صورت گیرد:تقابل بین دولت قاجار و دول خارجی، تقابل بین قدرتهای خارجی در ایران،تقابل بین سلطه گران داخلی و اقشار مردم،تقابل بین تیول داران(عمدتا شاهزادگان قاجار)و سرمایهداری نو پای تجاری برای تصاحب هرچه بیشتر قدرت و ثروت،تقابل بین بینشهای اجتماعی خارجی و تفکرات فرهنگی داخلی،تقابل بین جهان جدید (ارئپای صنعتی شده)و جهان کهن(راه و روش زیست و تولید جاری در کشور)و...
دلیل دیگر را میباید در تخریبهای خود سرانهای جستجو کرد که در دوران پهلویها رخ داده و آثار ارزشمندی و زیبائی را از بین برده است نتیجه اینکه در دورهء قاجار با زبان،سبک و ارزشهای فضائی جدیدی روبرو میشویم-که علیرغم التقاطی بود نشان-نام و نشانی خودی دارند و بدین سبب شاید بتوان از آن اگرنه با نام مکتبی تازه بلکه همچون سبکی جدید یاد کرد و از این دوره با نام«سبک تهران»سخن گفت7.
ساختن عمارات و بناهای دولتی به سبک فرنگی (تعبیر بومی از سبکهای مسلط معماری اروپا)چون عمارت تلگرافخانه،عمارت شمس العماره و ساعت معروف آن(به عنوان تعیین معیاری جدید برای گذر زمان)،عمارت تکیهء دولت(تعبیر و تفسیری ظریف و استادانه از مفهوم اپرای شهر پاریس)(تصویر7)مثالهای روشنی از تغییر مفاهیم در ریختشناسی شهری هستند که با قرار گرفتن در کنار خیابان،بر نقش جدید آن تأکید کرده و خود به عنوان عنصری نمادین مطرح میشوند."