چکیده:
با توجه به اینکه یکی از منابع معتبر تفسیری ما نقلی است که از اخبار و احادیث زمان پیامبر و صحابه و تابعین گرفته شده است پس باید در شناخت و صحت آنها تلاش ویژهای به عمل آید تا این نوع تفسیر معتبرتر و یقینیتر شود. در این مقاله معیارهایی که علامه طباطبایی و طبری در نقد احادیث به کار بردهاند ذکر میشود. این معیارها متفاوت است؛ یک گروه از این معیارها منحصرا از علامه طباطبایی (توجه به جری و تطبیق و توجه به اجتهاد و استنباط راوی) و طبری (شیوه معمول بیان عرب و استعمال معروف کلام آنها) است، و گروه دیگر را نیز بیشتر مفسران در نقد احادیث به کار بردهاند، مانند معیار عقل و معیار علمی
خلاصه ماشینی:
"ب) وی ذیل آیۀ «إن أول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا و هدی للعالمین؛ در حقیقت، نخستین خانهای که برای [ عبادت ] مردم، بنا شده، همان است که در مکه است و مبارک، و برای جهانیان مایۀ هدایت است»(آل عمران/96) متذکر میشود که: «مفسران در مورد تفسیر این آیه اختلاف نظر دارند؛ 1) برخی از آنان گفتهاند: اولین خانهای که برای عبادت مردم بنا شد همان خانهای است که در مکه وجود دارد و در آن برکت و هدایت خلق است و آن اولین خانهای نبود که روی زمین بنا شد، زیرا قبل از آن خانههای زیادی وجود داشت؛ مثلا: الف) هناد بن سری، از ابوالاحوص، از سماک، از خالد بن عرعره نقل کرده است که مردی نزد علی( رفت و گفت: آیا مرا نسبت به بیت در این آیه آگاه میکنی؟ آیا آن اولین خانهای است که روی زمین ساخته شده است؟ گفت: نه، ولی آن اولین خانهای است که در برکت مقام ابراهیم ساخته شده و هر کس داخل آن شود در امن و امان است.
او در بسیاری موارد از این معیار بهره میبرد و تفسیرهایی را که در جهت هماهنگی با اجماع علما و مفسران نیست مردود و باطل میداند؛ برای مثال، ذیل آیۀ «و لیال عشر؛ و به شبهای ده گانه [سوگند]» (فجر/2) ذکر میکند که مفسران در بیان مراد از آن ده شب، اختلاف نظر دارند؛ برخی میگویند منظور ده شب اول ذیحجه است، مثلا: الف) ابنبشار، از ابنابیعدی، از عبدالوهاب و محمد بن جعفر، از عوف از زراره، از ابنعباس روایت کرده است که ده شبی که خداوند به آن قسم یاد کرده، همان ده شب اول ذیحجه است."