چکیده:
رسانههای امروزی،اسیر نظامهای سیاسی حاکم و یا مناسبات اقتصادی نظام سرمایهداری بوده و جایگاه و عملکرد مناسب نداشته و تعریف مستدلی از جایگاه و نقش آرمانی رسانهها نیز در دست نیست.علاوه بر این سرعت تغییرات اجتماعی آنقدر بالاست که تعامل رسانهها با بافت اجتماعی را دچار چالش کرده است.این وضعیت به بحران هویت رسانهها و نابسامانی رفتاری آنها در حوزه ارتباطات اجتماعی میانجامد.نگاه گفتمانی به وضعیت حاضر رسانهها،هویت ابزاری و کارکردهای نامطلوب آنها را نشان میدهد.با فراتر رفتن از این ظرفیتها و قابلیتهای موجود رسانه،به کارکردهای جدیدی باید اندیشید که پژوهشگر سعی دارد تا با نگاه به اثرات متقابل رسانه و محیط اجتماعی در سطح تحلیل کلان گفتمانی به رسالت و نقش رسانهها و جایگاه آنها در مناسبات اجتماعی آینده(جامعه دانایی)بپردازد.توان سنجی اولیه،نقطه آغاز پژوهش است و بهینهکاوی نقش و جایگاه رسانهها،نقطه عزیمتی است که ترسیمکننده تیپ آرمانی رسانه است. با تأکید بر روش تحلیل گفتمان و با ترسیم فهرستی از موضوعها و واژههای حوزه رسانه،از یک مدل مفهومی استفاده میکنیم که خروجی آن،نقش رسانهها در جامعهی دانایی و مدیریت منظومهای حاکم بر حوزه رسانههاست.
خلاصه ماشینی:
"با فراتر رفتن از این ظرفیتها و قابلیتهای موجود رسانه،به کارکردهای جدیدی باید اندیشید که پژوهشگر سعی دارد تا با نگاه به اثرات متقابل رسانه و محیط اجتماعی در سطح تحلیل کلان گفتمانی به رسالت و نقش رسانهها و جایگاه آنها در مناسبات اجتماعی آینده(جامعه دانایی)بپردازد.
نگاه روششناسی ما، مواجههای روشمند با این گستره موضوعی و فهرست واژگان و سامان دادن به این توده تعاریف و اصطلاحات و مفاهیم و دستهبندیها و مقولهسازیها است و به ظرفیتهای روش تحلیل گفتمان تکیه میکنیم که میتواند این یافتهها و نظریهها را از بافتهها جدا سازد (شأن فراتحلیلی گفتمان)و نیز بدون تحمیل ساختاری پیشینی و با رصد نشانهشناختی و زبانشناختی ادبیات حوزه ارتباطات و رسانه،به تبیین روابط منطقی مقولات و کشف چیدمان حاکم(شأن داده مبنایی گفتمان)همت گمارد تا به بهینهکاوی آنچه شأن و جایگاه رسانه و مطلوب جامعهی دانایی است،بیانجامد.
زیرا فاز مربوط به جامعهشناسی دانشی پژوهش با ماهیت روندپژوهی و مطالعههای اسنادی در مدل پارادایمی قابل دستیابی است،اما فاز مربوط به جامعهی دانایی با ماهیت آیندهپژوهی و رسیدن به تیپ ایدهآل رسانه،با اتکا به مدل تصمیمسازی بیشاپ میسر است؛یعنی جایی که جامعهی دانایی گزینههای ارزشی و معیارهای تصمیمسازی این آرمان را فراهم میآورد و ما مقوله بسیار با اهمیت قابلیتها را که در آن قابلیتهای آینده دنیای رسانه و فناوری را داریم،در مقوله فرصتهای رسانهای تحلیل میکنیم."